لنزمتر (عدسی سنج) چیست؟

لنزمتر (عدسی سنج) چیست؟
لنزمتر ( Lensmeter)، دستگاهی است که به وسیله­ی آن، توان، محور و مقدار منشور یک عدسی تعیین می شود و یکی از وسایل ضروری هر مؤسسه عینک سازی است و در مدلهای گوناگون و یا با نام های تجاری از قبیل: لنزومتر، ورتومتر، اولی متر، رفراکسیونومتر، فوکومتر یافت می شود و در یک تعریف کلی می توان گفت: این گونه لنزمتر های دستی، دارای حدوداً یک صد و پنجاه قطعه مکانیکی با عملکردها و حساسیتهای مختلف و تقریباً دارای پانزده عنصر اپتیکی که شامل عدسیهایی با ضریب شکستهای بسیارحساس و آینه­ی انعکاسی، خط کش مدرج و حدود چهار عدد شیشه­­ی رتیکول بسیار دقیق باشند و در بعضی از لنزمتر های جدید، مقدار درصد جذب اشعه­ی ماوراء بنفش(UV) و عدد آبه­ی ( Abbe) عدسی را هم می توان مشاهده نمود. بعضی از لنزمتر ها، اتوماتیک و دیجیتالی ( Autolensmeter) هستند و توان عدسی به صورت پرینت(چاپ شده) از دستگاه خارج می شود و از ± 0.12 الی± 30.0 دیوپتر را می توان اندازه گیری نمود. در بعضی از لنزمترها، توان عدسی از داخل و بعضی دیگر از بیرون خوانده می شود. از انواع دیگر این دستگاه، می توان از لنزمترهای تلویزیونی نام برد که صفحه­ی نمایشگر تعیین محور و توان عدسی از بیرون قابل رؤیت می باشد. بعضی دیگر، دستی می باشند که نوع دستی آن بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد.

لازم به توضیح است که در بعضی از کشور ها، دستگاه لنزمتر (Lensmeter) را با نام تجاری لنزومتر (Lensometer) می شناسند.
لنزومتر (Lensometer)، نام لنزمتر هایی است که توسط یک کارخانه آمریکایی تولید می شود و چون اولین لنزومترهایی که در این کشورها از آنها استفاده شد، محصول این کارخانه بودند، لذا با این نام (لنزومتر) معروف شدند.
حال، به شرح یکی از لنزمتر های متداول به نام تاپ کن ال - ام شش (TOPCON LM - 6) می پردازیم. همان طور که در شکل مشاهده می کنید، این وسیله از قسمتهای مختلفی تشکیل شده است:

● قطعات لنزمتر:
1- حلقه­ی تنظیم عدسی چشمی، حلقه ای است از جنس کائوچو، که برای تنظیم چشم با لنزمتر مورد استفاده قرار می گیرد.
2- حلقه­ی نقاله، معمولاً یک حلقه­ی فلزی است که جهت زاویه سنجی، در زمان محورگیری عدسی کاربرد دارد.
3- کلید روشن یا خاموش نمودن
4- اهرم نگهدارنده­ی عدسی
5- روزنه­ی لنزمتر یا نگهدارنده­ی عدسی
6- نگهدارنده­ی عدسی
7- میز عدسی یا صفحه­ی کوچک مستطیل شکل که عدسی به­طورعمود بر روی آن قرار می گیرد.
8- اهرم علامت گذاری محور
9- اهرم تنطیم میز عدسی
10- گردشگر توان
11- گردشگر محور) آکسAX)
12- اهرم قفل وضعیت لنزمتر
13- محل قرار گیری لامپ
14- نگهدارنده­ی عدسیهای تماسی
15- اهرم فیلتر، جهت تعویض رنگ تارگت صلیبی

● مشخصات لنزمتر LM-6:
1- این لنزمتر، دارای روش خواندن از داخل می باشد و از توان 12/0± دیوپتر الی 00/5± دیوپتر و از توان00/5± دیوپتر الی 00/25± دیوپتر، تغییرات توان به میزان 25/0 می باشد.
2- میزان درجه­ی زاویه سنجی آن، از صفر الی 180درجه می باشد.
3- توانایی تنظیم عدسی چشمی آن، از صفر تا 3+ دیوپتر و از صفر تا 5- دیوپتر می باشد.
4- قطر عدسی مورد استفاده در این لنزمتر ها از 24 الی 90 میلی متر می باشد.
5- قابلیت تنظیم دستگاه لنزمتر بر روی میزکار، از 25درجه الی90 درجه می باشد.
6- لامپ مورد استفاده، از نوع گردی سفید 15 وات می باشد.
7- از نظر الکتریسیته، با برق شهری 100، 120، 220 و240 ولت قابل استفاده است.
8- ابعاد آن:
5/33 سانتی متر ارتفاع، 16 سانتی­متر عرض و 42 سانتی­متر طول(عمق) می باشد.
9- دارای وزنی معادل 5/4 کیلوگرم می باشد.
10- دارای لوازم جانبی بوده که بر روی آن نصب می شود و می توان تا حداکثر 14 دیوپتر منشوری را محاسبه نمود.

شرح کامل لنزومتر
از آنجا که این دستگاه برای اندازه گیری عدسی عینک و اندازه گیری فاصله کانونی آن است، به آن فوسیمتر نیز می گویند.

از رابطه نیوتن، zz’ = -f2، در لنزومتر برای اندازه گیریِ توان استفاده می شود.

در این رابطه z فاصله جسم تا f1 (فاصله کانونی جلویی)، z’ فاصله تصویر تا f2 (فاصله کانونی پشتی) و f فاصله کانونی مؤثر است.

بررسی کالیبراسیون قدرت
به طور دوره ای با دنبال کردن مراحل زیر اطمینان یابید که، کالیبراسیون قدرت لنز سنج شما دقیق می باشد:

لنز سنج را روشن کنید.
عدسی را طوری بچرخانید که شبکیه در فوکوس ظاهر شود
چرخ نیرو را در جهت مثبت حرکت دهید، سپس به آرامی قدرت را کاهش دهید تا نشانگاه لنز سنج به صورت دقیق متمرکز شود. به منظور یافتن بهترین فوکوس، چرخ را به عقب و جلو نوسان ندهید.اگردستگاه به شکل صحیح کالیبراسیون شده باشد، چرخ برق بایستی عدد صفر را نشان دهد.
در صورتی که چرخ برق صفر را نشان نمی دهد، عدسی را مجدداً فوکوس کرده و کالیبراسیون را دوباره بررسی کنید. اگر چرخ نیرو هنوز صفر را نشان نمی دهد، نیاز است تا تمامی اشتباهات و خطا ها در اندازه گیری های آینده که به وسیله لنز سنج انجام می پذیرد، جبران شود و یا لنز سنج نیاز به تعمیر دارد. (توجه: خطای کالیبراسیون را از اندازه گیری نیرو برای جبران خطاهای کالیبراسیون کم کنید.)

نگهداشت لنزومتر Lensometer
اگر گرد و غبار روی سطح لنز سنج قرار گرفت، آن را با یک سرنگ لامپ تمیز، یک برس گرد گیری یا هوای فشرده تمیز کنید.
قسمت بیرونی دستگاه را با یک پارچه نرم تمیز کنید تا از جمع شدن گرد و غبار جلوگیری شود.
برای روان کردن و روغن کاری دستگاه تلاشی نکنید. اگر در دستگاه احساس سختی و سفتی کردید، با تکنسین خدماتی واجد شرایط تماس بگیرید.
به منظور طولانی شدن عمر لامپ، دستگاه را در تمام روز روشن نگذارید.
در صورت عدم استفاده از لنز سنج را برای محافظت در برابر گرد و غبار آن بپوشانید.