انواع بسته بندی از نظر جنس مواد مصرفی مواد فلزی

نیاز به بسته بندی مقاوم تر منجر به پیدایش ظروف فلزی شد. در این راستا سال 180 میلادی نیکلا اپرت به طور تجربی به فناوری ساخت قوطی برای نگهداری و بسته بندی مواد غذایی دست یافت. در کل قوطی سازی از زمان ناپلئون شروع و در قرن بیستم به شکل بهداشتی و با ایجاد تجهیزات مدرن برای ساخت، پر کردن و بستن در قوطی رواج یافت.

اما در کشور ما ساخت قوطی فلزی از سال 1307 شمسی توسط شخصی به نام درخشان در رابطه با نگهداری موادغذایی مورد توجه قرار گرفت و در سال های 1312 - 1311 از قوطی فلزی برای نخود سبز و… بهره گرفتند تا زمان نگهداری موادغذایی را افزایش و ضایعات آن را کاهش دهند.

مواد شیشه ای

یکی از قدیمی ترین مواد برای بسته بندی، ظروف شیشه ای بوده که قدمت آن به هفت هزار سال قبل از میلاد می رسد و در واقع صنعتی مهم به شمار می رفته است. پیش از اواخر قرن نوزدهم آب معدنی، ترشی، مربا و دیگر محصولاتی که آزاد فروخته می شدند در ظرف های شیشه ای که با روشی نسبتا عقب مانده تولید می شدند، بسته بندی می شدند.

اما در طول قرون گذشته تولید ظروف شیشه ای رو به اصلاح گذاشت و امروزه صدها نوع از محصولات و مواد غذایی در ظروف شیشه ای و با کیفیت برتر روانه بازار می شوند. علم شیشه و شیشه گری در ایران از زمان های قبل بوده و هم اکنون نیز رو به رشد است.

مواد سلولزی

این مواد شامل چوب، کاغذ، مقوا و… که از میان آنها کاغذ و مقوا در بسته بندی متداول ترند. تاریخچه ی بسته بندی با کاغذ و مقوا به تاریخچه ی ساخت کاغذ یعنی سه هزار سال قبل از میلاد و زمانی که مصریان از پاپیروس برای نوشتن استفاده می کردند، برمی گردد. اولین کارخانه کاغذسازی در کشور سال 1328 در کهریزک احداث شد که از کاغذهای باطله برای تولید کاغذ و مقوا استفاده می کرد.

مواد پتروشیمی

توسعه ی صنعت پلاستیک به سال 1863 برمی گردد وقتی که جراح آفریقایی گزارش داد می توان با استفاده از مواد اولیه ی کائوچو دسته ی خوبی برای چاقو ساخت و بعد از آن شرکت Gutta Percha شکل گرفت که جوهردان و توپ بیلیارد را تهیه می کرد.

در دسامبر 1935 شیمیدان های انگلستان طی واکنشی تحت فشار زیاد و با تغییر دادن میزان، به ماده ی جدیدی به نام اتیلن دست یافتند که خواص عایق حرارتی خوبی داشت و بدین گونه بود که با اختراع پلی اتیلن پیشرفته غیر منتظره ای در انگلستان رخ داد. امروزه کاربرد آن از نظر میزان مصرف در درجه اول اهمیت قرار دارد..

پلی اتیلن

به دو دسته تقسیم می شود:

• LDPE (پلی اتیلن با دانسیته ی کم)
• HDPE (پلی اتیلن با دانسیته ی زیاد)

این دو پلیمر از نظر فرمول شیمیایی یکسان ولی از نظر ویژگیهای کاربردی کاملا متفاوتند.

-LDPE به صورت فیلمهای نازک و انعطاف پذیر در تماس مستقیم با محصول استفاده می شود (برای بسته بندی های چند لایه به عنوان لایه ی درونی و به دلیل دو ویژگی کاربرد وسیعی در صنعت بسته بندی پیدا کرده است:

خنثی بودن یعنی عدم واکنش با محصول و داشتن قابلیت دوخت حرارتی، کاربرد مشخص LDPE برای بسته بندی های تترایک (Tettra Pack)، شیر استیریل و آبمیوه، پیور پک برای بسته بندی شیر پاستوریزه و ماست، تری پک برای بسته بندی های کیسه ای، سه لایه ی شیر پاستوریزه و پنج لایه ی شیر استیریل است.

-HDPE پلیمری سخت که از استحکام و ویژگی ممانعت کنندگی در برابر نور و عدم شفافیت آن برای انواع بطری شیر استفاده می شود.

پلی پروپلین

• Plan p.p ساده که برای تولید انواع درب پلاستیکی استفاده می شود و در بعضی موارد برای تولید بطریها نیز کاربرد پیدا می کند.
• Borieht p.p خطی شده، این ماده حین فرآیند تولید تحت نیروی کششی در دو جهت عمود بر هم قرار داده شده و در نتیجه فیلم نازک شفاف با ویژگی ممانعت کنندگی مناسب تر تولید می کند. این ماده برای بسته بندی انواع چیپس، ماکارونی، پفک، بادام زمینی و مجموعا Snack foods مناسب است.
•  Pearlized Boright، این فیلم نازک، انعطاف پذیر و به رنگ سفید صدفی بوده و جایگزین مناسبی برای کاغذ در بسته بندی ویفر و پودر سوپ محسوب می شود. این ماده تا حدودی پوشاننده لکه ی چربی بوده و از این نظر کاربرد زیادی در بسته بندی چنین محصولاتی را دارا است.

پلی استر PET Polyethylene terephthalate

در بسته بندی نوشابه و روغن مایع به شکل بطری قابل استفاده است. از این ماده ی پلیمری به صورت فیلم نازک و مستحکم برای بسته بندی آبمیوه جات مانند محصولات گلدیس و ساندیس استفاده می شود

پلی استایرن Poly styrene

به صورت شفاف و شکننده بوده و برای تولید ظروف یکبار مصرف با سینی کاربرد دارد. نوع خاصی از آن که در تولیدش از پلاستیکی به نام HIPS استفاده می شود، ضربه پذیر و مقاوم بوده، برای تولید ظروف ماست و مربای یک نفره استفاده می شود.

نایلون (پلی آمید)

در فرآورده های گوشتی نظیر سوسیس و کالباس کاربرد وسیعی داشته و همراه با پلی اتیلن در بسته بندی های تحت خلاء گوشت تازه و پنیر استفاده ی زیادی دارد.

وینیل کلراید (PVDC(Poly vinily denecholoricle

این مادهی پلیمری از نظر ویژگی ممانعت کنندگی در مقابل نفوذ گازها و رطوبت بهترین نوع ماده ی پلیمری است. همچنین انعطاف پذیری آن بسیار خوب بوده و برای بسته بندی فرآورده های گوشتی و گوشت تازه که تحت خلاء فیلم پلیمری کاملا به سطح محصول می چسبد ایده آل است. پلیمرها موادی خنثی هستند که روی مواد غذایی اثری ندارند ولی هنگام شکل دهی باید با مواد شیمیایی دیگری به نام افزودنی ها مخلوط شوند.