مواد اولیه مورد نیاز صنعت نسازی

صنعت نساجی در ایران قدمتی دیرینه دارد. در واقع نساجی دومین صنعت استراتژیک کشور به شمار می رود که می تواند ضمن تامین نیاز بازارهای داخلی با پوشش دهی صادرات منسوجات مختلف به کشورهای منطقه به افزایش ذخایر ارزی و نیز درآمد ملی منجر شود.

نخستین کارخانه های نساجی در دوران قاجار و توسط میرزا تقی خان امیرکبیر در تهران و کاشان دایر گردید. این کارخانه ها به تدریج و در گذر زمان و با ظهور تکنولوژی های مختلف ارتقاء یافته و مکانیزه شده تا به شکل امروزی درآمده اند. یکی از دغدغه های اصلی تولید کنندگان در صنعت نساجی دستیابی به مواد اولیه نساجی مرغوب و همچنین انواع الیاف نساجی با کیفیت بوده است.

مواد اولیه نساجی

به طور کلی مواد اولیه نساجی شامل انواع الیاف نساجی طبیعی و مصنوعی، رنگ های شیمیایی، نفت خام، مونو اتیلن گلایکول، ترفنالیک اسید خالص و پارازایلن می باشد. الیاف نساجی دارای گونه های مختلفی می باشد که عبارتند از:

• الیاف طبیعی با ریشه حیوانی: از قبیل انواع پشم، ابریشم.
• الیاف طبیعی با ریشه نباتی: از قبیل پنبه، کنف یا کتان.
• الیاف معدنی: از قبیل آزبست و پنبه نسوز.
• الیاف مصنوعی: مانند نایلون، پلی استر و یا اکریلیک.

البته هر قدر هزینه تهیه این مواد افزایش پیدا کند به همان میزان نیز این افزایش قیمت در قیمت تمام شده انواع منسوجات به طور مستقیم تأثیر می گذارد. امروزه به دلیل وضع تعرفه های مختلف برای واردات مواد اولیه نساجی و نیز استاندارد سازی خطوط تولید این مواد با افزایش قیمت مواجه بوده و به یکی از دغدغه های اصلی تولیدکنندگان در صنعت نساجی تبدیل شده است.

دستگاه های تهیه مواد اولیه تولید پارچه

کارخانه های مختلفی در سطح کشور مشغول تهیه و تولید انواع پنبه، نخ و یا الیاف مصنوعی هستند. باید در نظر داشته باشید که پنبه به عنوان یک الیاف طبیعی با ریشه گیاهی به تنهایی نمی تواند مورد استفاده قرار گیرد. بلکه برای بهره گیری بیشتر از آن در صنعت نساجی باید وارد سالن های بزرگ خطوط تولید پنبه پاکسازی شده قرار گیرد که بر این اساس دستگاه ها و ماشین آلات مختلفی در تولید هر نوع الیاف نساجی اعم از طبیعی یا مصنوعی نقش پررنگی دارند.

کارخانه های تولید انواع مواد اولیه نساجی قادر هستند تا در تامین تولیدکنندگان نهایی انواع پارچه به عنوان مکمل نقش مهمی را بازی کنند. این روند در خصوص انواع مواد اولیه مصنوعی از قبیل اکریلیک نیز صدق می کند و امروزه کارخانه های مادر و مولد این مواد به عنوان اصلی ترین کارخانه های صنعت نساجی با ظرفیت بالا و دستگاه های مخصوص تولید مواد اولیه برشمرده می شوند.

رنگ های مورد استفاده در نساجی

به طور کلی غیر از مواد رنگزای طبیعی که برای رنگرزی پارچه به کار می رود انواع مواد شیمیایی نیز در تولید این رنگها نقش اساسی ایفا می کنند. مواد رنگزای طبیعی از قبیل وسمه، روناس، اسپرک یا نیل می باشند. رنگ های به دست آمده به ترتیب در هر یک از مواد عبارتند از:

• وسمه: رنگدانه های آبی و بنفش.
• روناس: رنگ های قرمز آجری، ارغوانی و بنفش مایل به قرمز.
• تمشک: رنگ خاکستری تیره.
• نیل: طیف رنگ های آبی تا سرمه ای از نیل به دست می آیند که رنگ آبی از وسمه نیز به دست می آید.
• سرخش وحشی: رنگ سبز مایل به زرد و خاکستری.
• پیاز: رنگ های مسی، پوست پیازی و نارنجی.
• انار، زعفران و برگ مو: رنگ زرد و نارنجی
• پوست گردو: کرم، شتری، قهوه ای.
• میوه بلوط: رنگ بژ.
• توت: سبز مغز پسته ای.
• زردچوبه: زرد مایل به سبز و نارنجی.

همچنین از مواد رنگ زا مصنوعی مانند آلیزارین که به جوهر روناس هم معروف است رنگ سرخ به دست می آید.

صنعت نساجی و شهرهای مهم آن

از جمله شهرهای مهم در این صنعت شهر یزد است که به قطب نساجی ایران نیز شهرت دارد. از جمله شهرهای بزرگ دیگری که در این زمینه فعالیت دارند می توان به اصفهان، مشهد، کاشان، خراسان، مازندران و گیلان اشاره کرد. از قدیم الایام این شهرها دارای فعالیت های گسترده ای در زمینه تولید انواع الیاف نساجی و منسوجات مختلف بوده اند.