مته چوب چیست؟

مته چیست؟

مته وسیله ای است که از آن برای سوراخ کردن مواد و وسایل مختلف استفاده می شود. معمولاً انواع مته را با وسیله ای به نام دریل به کار می برند. مته درون دریل قرار گرفته، دریل با سرعت زیاد می چرخد و این امر باعث سوراخ شدن وسیله ی مورد نظر می شود.مته ها معمولاً سوراخ هایی به شکل دایره و درنهایت به شکل استوانه ایجاد می کنند؛ اما انواع خاصی از مته ها هم هستند که می توانند سوراخ هایی به شکل های متفاوتی ایجاد کنند.

انواع مته از نظر جنس

مته ها را از جنس های مختلفی می سازند که یکی از مواد پرکاربرد در تهیه مته، فولاد است. مته هایی که از فولاد ساخته می شوند در چند دسته طبقه بندی می شوند که در ادامه به معرفی هریک به طور جداگانه می پردازیم.

• مته های فولادی کم کربن: این مته ها فاقد لبه ی نگه دارنده بوده و به همین دلیل نیازی به تیز کردن ندارند. از این مته نباید روی چوب سخت مانند چوب بلوط، افرا، نارون، راش، صنوبر و … استفاده شود؛ زیرا عمر مته را کاهش می دهد.
• مته های فولادی با کربن زیاد: این مته ها از فولاد با درصد کربن بالا ساخته می شود. از این مته ها برای سوراخ کاری انواع چوب و فلزات استفاده می شود.
• مته های فولادی با سرعت بالا: این مته از نوعی فولاد ساخته شده است که دارای مقاومت بالایی در برابر تغییرات دما است. از این مته برای سوراخ کاری انواع فلزات، چوب های سخت و سایر مواد سخت استفاده می شود.
• مته های فولاد آلیاژی کبالت: این مته ها از جنس فولاد ساخته شده که دارای مقدار زیادی کبالت است. این مته در برابر گرما و دما به شدت مقاوم است به همین خاطر می توان از آن برای سوراخ کاری مواد محکم از قبیل فولاد استفاده کرد.

اجزای مختلف مته

• دنباله مته: این بخش، قسمت انتهایی مته است که به سه نظام دریل متصل می شود. دنباله مته دو نوع استوانه ای و مخروطی دارد.
• بدنه مته: قسمتی از مته که در دو طرف آن دو شیار دارد را بدنه مته می گویند.
• شیار مته: این شیارها براده های چوب که حاصل برش هستند را به بیرون پرتاب می کنند.
• جان مته: به فاصله ای که بین دو شیار موجود روی مته قرار دارد جان مته می گویند.
• لبه های اصلی مته: هر مته ای دارای دو لبه ی اصلی است که به صورت شیب دار در نوک مته قرار دارد و همانند گوه عمل می کند.
• لبه ی عرضی مته: از برخورد دو سطح منحنی شیب داری که در سر مته قرار دارد خطی روی جان مته ایجاد می شود که به آن لبه ی عرضی مته گفته می شود.

انواع مته چوب

این مته به دلیل نوک تیز بودن برای سوراخ کردن چوب و ام دی اف بسیار مناسب است. مته چوب انواع مختلفی دارد که از نمونه های آن می توان به مته لبه ساب، برگی، جا لولا زن، ابزار زدن (پله ای)، مرکز گرا، نمونه بردار، گرد بر و مته قابل تنظیم چوب اشاره کرد. در ادامه به اختصار به معرفی برخی از پرکاربردترین انواع آن ها می پردازیم.

مته برگی

این مته از یک میله ی شیاردار تشکیل شده که سر آن به شکل برگ یا گودی قاشق است به همین دلیل به آن مته قاشقی هم گفته می شود. در قسمت نوک آن پیکانی تیز داشته که درون چوب فرو می رود و آن را به نوعی تثبیت می کند. از مته برگی بیشتر متخصصین برق و لوله کش ها برای ایجاد سوراخ هایی روی دیوار برای سیم کشی و لوله کشی استفاده می کنند.

مته گازور زن یا جا قفل

از مته گازور بیشتر در صنعت کمد و کابینت سازی و برش لازم برای لولای مخفی استفاده می شود. برای استفاده از این مته بهتر است از دریل پرسی استفاده کنید؛ زیرا برای ایجاد این سوراخ عمیق در چوب نیاز به فشار زیادی است که این کار با دریل دستی امکان پذیر نیست.

مته مرکز گرا

این مته دارای کاربرد فراوانی در صنعت است و انواع متعددی دارد. در ساختار این مته شیاری با نوک تیز دارد. شیار نوک این مته بخش داخلی و درونی چوب را به سمت خود می کشاند؛ هم چنین برای هدایت براده های چوب به بخش خارجی احتیاجی به واردکردن نیرو نیست زیرا نیروی دورانی مته براده و خاک اره را به بیرون هدایت می کند.

مته نمونه برداری از درخت

از این مته برای تعیین سن درخت استفاده می شود به گونه ای که کمترین آسیب به درخت وارد شود. روش کار با این مته به این صورت است که مته را درون قسمتی از درخت قطر بیشتری دارد وارد کرده تا بتوانیم از آن نمونه برداری کنیم سپس تعداد حلقه های سالیانه ی نمونه را مورد بررسی قرار داده تا سن درخت را محاسبه کنیم.

مته گردبر

این مته برای ایجاد برش دایره ای یا سوراخ بزرگ روی مواد مختلف به کار می رود. این مته دندانه هایی بسیار تیز داشته که سطح بیرونی را تراش می دهد و در نتیجه ضایعات کمتری ایجاد می کند. کار با مته گردبر نیاز به مهارت بسیار بالایی دارد زیرا سرعت مته های گردبر کم بوده و ممکن است پشت قطعه کار برآمده شده یا چوب ترک بردارد.