ثبات رنگ منسوجات

ثبات رنگ چیست؟

ثبات رنگ اصطلاحی است که در رنگرزی منسوجات مورد استفاده قرار می گیرد؛ می توانیم ثبات رنگ را اینگونه تعریف کنیم: داشتن رنگی که با شستشو رنگ پس ندهد و کمرنگ نشود. پارچه های منسوج خواص بسیاری دارند که ثبات رنگ از جمله ویژگی های بسیار مهم آنها محسوب می شود. ثبات رنگ جزء ویژگی هایی است که به منسوجات رنگی امکان می دهد تا ویژگی های مختلف خود را حتی با وجود شرایط تخریبی مانند قرار گرفتن در معرض نور و خشکشویی نیز حفظ کنند.

یکی از دلایل عمده شکایات مصرف کنندگان در رابطه با منسوجات رنگ شده، ثبات رنگی متغیر و غیر قابل قبول آنهاست. پارچه های رنگ شده در صورت قرار گرفتن در شرایط مختلف مانند مالش، شستشو، تعریق و قرار گرفتن در معرض نور رفتار متفاوتی از خود نشان می دهند. شاید رنگ پارچه ها در شرایطی کاملاً ثابت باشد، اما ممکن است در شرایطی دیگر ثبات رنگی بسیار ضعیفی از خود نشان دهند.

بنابراین پارچه باید براساس کاربرد نهایی آن مورد آزمایش قرار بگیرد. همچنین بایستی روش آزمایش آن به صورت کامل ذکر شود تا از بروز هرگونه عارضه جلوگیری به عمل بیاید. معمولاً مواردی مثل کلاس رنگینه، زیر مجموعه رنگینه، رنگ رنگینه، میزان تیرگی سایه رنگ و نوع فرآیند رنگرزی مورد استفاده تأثیر قابل توجهی بر درجه ثبات رنگ پارچه نهایی دارند.

ضمناً ذکر نحوه درجه بندی ثبات رنگ منسوجات بسیار مهم است. معمولاً دو روش برای انجام این کار وجود دارد. روش اول مبتنی بر ارزیابی ذهنی شخص ناظر است؛ در این روش شخص ناظر با استفاده از مقیاس خاکستری استاندارد تحت شرایط نوری استاندارد همان طور که در شکل آمده است، رنگ پارچه را مورد ارزیابی قرار می دهد.

در این روش، پارچه براساس ارزیابی تفاوت در مقیاس خاکستری و مقایسه آن با اختلاف رنگ (در رنگ مشابه) آزمایش شده و آزمایش نشده پارچه درجه بندی می گردد.درجه بندی نهایی با توجه به سطح تفاوت رنگ با مقیاس خاکستری انجام می شود. اما ممکن است ناظرهای مختلف به یک پارچه امتیازات متفاوتی دهند.

در روش دوم از ابزاری به نام اسپکتروفوتومتر (که در جدول 1 با ΔE نشان داده شده است) برای درجه بندی منسوجات استفاده می شود. در این روش هم درجه بندی براساس مقیاس خاکستری است که به رایانه داده می شود، اما درجه بندی با استفاده از ΔE انجام می گیرد؛ به همین دلیل می توان به راحتی از خطا و انحرافات انسانی جلوگیری کرد.