استخراج روغن هسته انگور

استخراج روغن هسته انگور
استخراج روغن به سه طریق زیر در صنایع متداول است:

فشردن یا پرس کردن: به دو روش سرد یا گرم یا ترکیبی از این دو استفاده می شود. در روش پرس به دلیل دمای بالای عملیات، روغن تا حدی می سوزد و همین امر باعث ضربه زدن به کیفیت روغن گردیده و رنگ روغن کدر می شود. به همین دلیل روش حلال به روش پرس ترجیح داده می شود.

در استخراج روغن روش پرس کاربرد دارد. چربی مایع یا روغن خارج شده از پرس دارای 15-2 % ماده جامد غیر چرب است که معمولا در دو مرحله از روغن خارج می شود، ابتدا در تانک ته نشینی مواد جامد ته نشین شده و جدا می شوند و سپس روغن از یک فیلتر پرس قاب صفحه عبور کرده و صاف می شود.

استخراج با حلال: به دلیل پایین بودن درجه حرارت هنگام استخراج با حلال روغن حاصله بهتر از روغن استخراج شده توسط اسکروپرس است که عمل استخراج در درجه حرارت بالاتری انجام می شود. حلال مقداری از ناخالصی ها را که در هنگام پرس کردن با روغن خارج نمی شود، در خود حل می کند. بنابراین روغن استخراج شده با حلال دارای مقدار بیشتری ناخالصی در مقایسه با روغن استخراج شده با اسکروپرس است.

استخراج به وسیله پیش پرس و سپس توسط حلال: در یک کارخانه روغن کشی، هدف کاهش روغن باقیمانده در ماده جامد تا حداقل ممکن است. این مقدار کمتر از یک درصد و مقدار مطلوب نیم درصد است. در واقع آخرین قسمت روغن قابل استخراج از مواد جامد اصولاً روغن نبوده بلکه فسفاتیدها و ترکیبات غیر گلیسریدی است.

مکانیزم استخراج با حلال

ابتدا حلال گرم شده و روی دانه های خرد شده حرکت کرده و روغن را از این دانه ها جدا می کند. سپس به وسیله عملیات تقطیر مکرر از یکدیگر جدا می گردند. سپس روغن با بخار آب تماس گرفته تا مقدار حلال باقیمانده در آن نیز خارج گردد. با این روش از هسته انگور 11 تا12 درصد می توان روغن کشی کرد.

روغن استخراج شده به روش حلال دارای اسیدیته پایین و رنگ روشن تری نسبت به روغن استخراجی به روش فشاری است. عملیات روغن کشی به روش حلال به دو صورت پیوسته و ناپیوسته صورت می گیرد.

در روش پیوسته: سبدی است که حلال در حالی که سبدهای حاوی دانه های روغنی در حال چرخش متوالی هستند از بالا بر روی آن ریخته شده و روغن استخراج می شود و بعد از این که حلال بازیابی شد دوباره وارد استخراج کننده می شود.

در روش ناپیوسته: چند تانک که به صورت افقی یا عمودی قرار گرفته اند. در نوع عمودی اختلاط روغن با حلال توسط بهم زدن و در نوع افقی در اثر حرکت دورانی روغن با حلال مخلوط می شود و سپس حلال که میسلا نامیده می شود از صافی عبور داده شده و بعد از عبور از سانتریفوژ برای جدا کردن ذرات جامد، میسلا وارد دستگاه تقطیر شده تا حلال از روغن جدا گردد.

حلال مناسب حلالی لست که فقط حلال روغن و چربی باشد و سبب انحلال مواد دیگر و تغییرات نامطلوب در کیفیت روغن نشود. در صورت استخراج با الکل اتیلیک عدد اسیدی از 5/3 به 5/4 می رسد. از تتراکلرید کربن به عنوان حلال استفاده می شود. یکی از مسائل مهم در استخراج با حلال، بازیابی حلال از مخلوط روغن و حلال می باشد.

که بایست حلال به ساده ترین و اقتصادی ترین روش بازیابی شود. در استخراج روغن با پرکلرواتیلن از تقطیر با بخار آب که درواقع یک تقطیر آزوتروپی است استفاده می شود. ولی بازیابی حلال از آب بخاطر مساله ایجاد آزوتروپ بسیار پر هزینه است. استخراج بیشتر روغن در خلا صورت می گیرد.

لذا دستگاه استخراج کوماگاوا به دستگاه سوکسله ترجیح داده می شود. در مقالات زیادی برای استخراج این روغن به حلال ET2O اشاره شده است. این حلال قادر به استخراج روغن است ولی برای خارج ساختن ET2O باقیمانده در روغن پس از تبخیر حلال احتیاج به سولفات سدیم می باشد تا بتوان روغن را از ET2O به طور کامل جدا کرد.

دو حلال دیگر فورفورال و استن می باشد که سبب پایین آوردن اسیدیته روغن و رنگ بری از آن می شود. به دلیل سادگی استفاده در عملیات و سادگی بازیابی استفاده از این حلال اقتصادی است. اکثر کارخانجات روغن در ایران به دلیل کمبود ومواد اولیه با ظرفیت تمام خود کار نمی کنند. بنابراین هر کارخانه می تواند از هسته انگور در کنار سایر دانه های روغنی، روغن استخراج نماید.

برای روغن کشی باید تجهیزاتی به کارخانجات موجود در ایران که بیشتر از دانه های روغنی سویا و پنبه دانه روغن می گیرند اضافه شوند. این تجهیزات شامل دستگاههایی برای جداسازی هسته انگور می باشد. سالن جداسازی، سیلوی ذخیره تفاله، خشک کن از نوع دوار، خرد کن از نوع غلتکی، سینی لرزان، دمنده، سیلکون و سیلوی ذخیره دانه.

استخراج به وسیله پیش پرس توسط حلال

بسیاری از دانه های روغنی که روغن زیاد دارد هنگام استخراج مستقیم با حلال به طور نا مطلوبی خرد می شوند و باید قسمتی از روغن موجود در این دانه ها توسط پرس کردن مقدماتی در اسکروپرس ها خارج و سپس باقیمانده روغن را توسط استخراج با حلال خارج کرد.

در این روش هسته را کاملا خرد می کنند و به شکل پودر در می آورند و سپس عمل استخراج با حلال را انجام می دهند. پس از جداسازی هسته از تفاله و پس از خشک کردن آن را به شکل ریز درآورده و با 10 - 12 %آب مخلوط می گردد و همزمان گرم می شود و سپس فشاردهی انجام می شود.