پودر کلر یا هیپوکلریت کلسیم و کاربردهای آن

پودر کلر یا هیپوکلریت کلسیم چیست و چه کاربردهایی دارد؟
هیپوکلریت کلسیم یا پودر کلر (Calcium hypochlorite) یک ترکیب معدنی با فرمول Ca (ClO) 2 است که در مقیاس تجاری از طریق واکنش گاز کلر با هیدروکسید کلسیم تولید می شود. هیپوکلریت کلسیم در آب سخت محلول نیست و ترجیحاً در آب نرم تا متوسط استفاده می شود و به دو شکل خشک (بی آب) و هیدراته وجود دارد.

هیپوکلریت کلسیم ماده فعال اصلی محصولات تجاری به نام پودر سفید کننده، پودر کلرین یا آهک کلرینه شده است. هیپوکلریت ها فعالیت ضد میکروبی وسیعی دارند و باقی مانده سمی از آنها به جا نمی ماند. آنها ارگانیسم های خشک و ثابت و همچنین بیوفیلم های تشکیل شده بر روی سطوح را از بین برده و سمیت حاد پایینی دارند.

پودر کلر در دمای اتاق یک جامد سفید / خاکستری است با بوی قوی کلر است زیرا با مولکولهای آب در حضور هوا واکنش نشان می دهد.

این ماده به عنوان یک باز قوی عمل می کند زیرا به راحتی H+ را هنگام انحلال در آب جذب می کند. این ترکیب همچنین یک ماده اکسید کننده قوی است زیرا می تواند به سادگی الکترون ها را بپذیرد.

کاربردهای هیپوکلریت کلسیم یا پودر کلر چیست ؟
هیپوکلرید کلسیم یک ماده اکسید کننده قدرتمند است، به ویژه در صورت وجود آب یا در دمای بالا باعث آزاد شدن گازهای اکسیژن و کلر می شود. بنابراین، لازم است تا زمان استفاده به صورت محلول نگهداری شود.

هیپوکلریت کلسیم به دلیل خاصیت اکسیدکنندگی در شیمی آلی به طور گسترده مورد استفاده قرار می گیرد. به عنوان مثال از این ترکیب جهت تجزیه گلیکول ها، اسیدهای α-هیدروکسی کربوکسیلیک و اسیدهای کتو و همچنین برای تولید آلدهیدهای کوچک تر یا کربوکسیلیک اسید استفاده می شود.

پودر کلر با درصد خلوص 65% و 70% و 90% معمولاً برای ضد عفونی کردن استخرهای عمومی و آب آشامیدنی استفاده می شود و در تصفیه خانه فاضلاب صنعتی، تمیز کردن سرویس های بهداشتی خانگی، ضدعفونی سبزیجات و همچنین برای تمیزکردن استخرهای پرورش ماهی مورد استفاده قرار می گیرد.

هیپوکلریت کلسیم همچنین می تواند در واکنش با هالوفرم برای تولید کلروفرم مورد استفاده قرار گیرد. از این ماده می توان برای اکسیداسیون فرآورده های تیول و سولفید در سنتز آلی استفاده کرد و از این طریق بوی آنها را کاهش داده و دفع آنها را بی خطر ساخت.

هیپوکلرید کلسیم 65% اغلب برای ضد عفونی کردن حجم زیادی از آب به منظور اطمینان از رفع آلودگی های آن برای مصارف خانگی استفاده می شود.

پودر کلر ممکن است با ترکیبات کربن به شدت واکنش نشان دهد و با ذرات ریز کربن ترکیب و یک ماده انفجاری تشکیل دهد. واکنش این ماده با استیلن منجر به تولید مواد منفجره می شود.

همچنین تماس پودر کلر یا پرکلرین با ترکیب شیمیایی با مواد آلی، روغن ها، هیدروکربن ها و الکل هایی مانند متانول یا اتانول ممکن است باعث انفجار شدید شود.

پودر کلر یا پرکلرین با نیترومتان یک واکنش تأخیری شدید می دهد و با ترکیبات سولفوری آلی مانند سولفیدها خودبخود مشتعل می شود. اکسید آهن موجود در ظروف فلزی نگهداری هیپوکلرید کلسیم تجزیه این ماده را با تولید گاز اکسیژن تحریک می کنند.

ایمنی و خطرات هیپوکلریت کلسیم:
آلودگی با هیپوکلریت کلسیم معمولا با قرارگرفتن در معرض گرد و غبار این ماده شیمیایی یا تماس محلول های آن با پوست صورت می گیرد. این ماده به شدت خورنده است و بخارهای خطرناکی آزاد می کند که برای سلامتی خطرناک هستند.

پودر هیپوکلریت، محلول ها و بخار آن برای چشم، پوست و مجاری تنفسی تحریک کننده و خورنده است. بلع و تماس پوستی با این ماده باعث آسیب بافت های در معرض می شود.

قرار گرفتن در معرض گازهای آزاد شده از هیپوکلریت ممکن است باعث سوزش چشم ها، بینی و گلو شود. سرفه و همچنین تنگی تنفس و تورم راههای هوایی و ریه ها از عوارض احتمالی قرارگرفتن در معرض این ماده است.

هیپوکلریت کلسیم در آب تجزیه می شود تا کلر و اکسیژن آزاد شود. اثرات سیستمیک پس از بلع این ماده نادر است اما ممکن است اسیدوز متابولیک رخ دهد.

هیپوکلریت کلسیم یک ماده سمی و غیرقابل اشتعال است اما سوختن مواد قابل احتراق را تسریع می کند. قرار گرفتن طولانی مدت این ترکیب شیمیایی در معرض آتش و گرما ممکن است منجر به تجزیه شدید مواد و پارگی ظروف شود.

پودر کلر یا پرکلرین باید در یک مکان خشک و سرد و به دور از اسیدها، مواد آلی و فلزات ذخیره شود. فرم هیدراته این ماده برای کاربرد ایمن تر است. اگر این ماده با اسید مخلوط شود گاز بسیار سمی کلر را آزاد خواهد کرد.