آبکاری الکترولس

آبکاری شیمیایی (الکترولس)

معمولا در صنایع، وقتی صحبت از آبکاری می شود، منظور آبکاری الکتریکی است. با این حال، روش دیگری نیز وجود دارد که با نام آبکاری شیمیایی و یا الکترولس شناخته می شود. معمولا در موارد خاصی که بخواهیم فرآیند آبکاری را بدون اعمال جریان برق انجام دهیم، به سراغ این روش می رویم.

اجزای اصلی حمام های آبکاری شیمیایی عبارت اند از: محلول آبی، یون های فلزی رسوب شونده، عوامل احیا کننده، عوامل کمپلکس کننده و پایدارکننده ها.

آبکاری به این روش در محدوده مشخصی از دما، pH محلول الکترولیت، غلظت یون های فلزی و سایر افزودنی ها انجام می شود. در آبکاری الکتریکی دیدیم که الکترون های مورد نیاز برای انجام آبکاری با اعمال جریان برق تامین می شود. پس در فرآیند آبکاری شیمیایی که جریان برقی وجود ندارد، این الکترون ها چگونه تامین می شوند؟

مکانیزم پوشش دهی به روش الکترولس

آبکاری الکترولس یک فرآیند احیای شیمیایی است که برای تامین الکترون به منبع جریان خارجی نیاز ندارد. این فرآیند شامل چندین واکنش همزمان در یک محلول آبی است و طی آن از عوامل احیاکننده ای استفاده می شود که الکترون مورد نیاز برای رسوب یون های فلزی بر سطح جسم را فراهم می کنند.

به عبارتی دیگر، یون های فلزی با عوامل احیا کننده واکنش می دهند و الکترون مورد نیاز خود را از آن ها دریافت می کنند تا بتوانند بر سطح فلز رسوب کنند. توجه داشته باشید که یون های فلزی و عوامل احیاکننده فقط و فقط در حضور کاتالیزور با یکدیگر واکنش می دهند. بنابراین برای شروع واکنش احیاء، سطح فلز زیرلایه باید کاملا فعال شده باشد.

الکترولس نیکل یکی از رایج ترین آبکاری های شیمیایی است که در صنعت استفاده می شود. از متداول ترین عوامل احیاکننده ای که عموماً در این نوع آبکاری مورد استفاده قرار می گیرد می توان به هیپوفسفیت اشاره کرد.آبکاری الکترولس به خصوص در زمینه آبکاری اجسام نارسانا مانند پلاستیک ها کاربرد دارد.