هر آنچه باید درباره شیرین کننده های مصنوعی بدانید

به طور کلی شیرین کننده های مصنوعی، افزودنی های غذایی هستند که همانند شکر شیرین مزه اند و با این وجود حاوی کالری نمی باشند.

محققان علم پزشکی و شیمی مدت هاست به این نتیجه رسیده اند که مصرف قند و شکر های فرآوری شده تأثیرات مخربی بر روی سلامت بدن ما دارند. به همین جهت نیز از بیش از 100 سال پیش تا کنون شیرین کننده های مصنوعی و سنتز شده روز به روز طرفداران بیشتری پیدا کرده اند.

گرچه این شیرین کننده های سنتز شده که در تهیه فرآورده های غذایی مورد استفاده قرار می گیرند همگی دارای تأییدیه رسمی از سازمان غذا و دارو آمریکا هستند؛ همچنان حرف های زیادی در خصوص مزایا و معایب استفاده از آن ها مطرح است.

آشنایی با شیرین کننده های مصنوعی:
آس سولفام پتاسیم:
این شیرین کننده بدون کالری، 200 بار قوی تر از ساکارز یا شکر سفید است و نام آن بر روی تعداد زیادی از فرآورده های غذایی دیده می شود. از آن جایی که آس سولفام پتاسیم فاقد کالری بوده و قدرت طعم دهندگی بالایی دارد، مقدار بسیار کمی از آن نیز برای تهیه خوراکی های مختلف، به ویژه فرآورده های رژیمی کافی می باشد.

ساخارین:
ساخارین تقریباً 300 الی 400 بار شیرین تر از شکر سفید بوده و علاوه بر صنایع غذایی در داروسازی و ساخت محصولات مراقبت از دهان و دندان نیز کاربرد دارد. این شیرین کننده فاقد کالری که بسیار مقاوم بوده و مدت زمان ماندگاری بالایی دارد، در تهیه محصولاتی همچون نوشیدنی های گازدار، شیرینی، ژله، مربا، آدامس، خمیردندان و انواع محلول های دهان شویه نیز به کار می رود.

آسپارتام:
آسپارتام از جمله مشهورترین شیرین کننده های سنتز شده و مصنوعی به حساب می آید که نام آن در لیست مواد تشکیل دهنده بسیاری از فرآورده های غذایی و به طور ویژه نوشیدنی های گازدار رژیمی دیده می شود.

این شیرین کننده سنتز شده قدیمی، حاوی دو ماده اسید آسپارتیک و فنیل آلانین می باشد که هر دو آن ها به طور طبیعی در بدن ما وجود دارند. اما نکته مهمی در خصوص این ترکیب شیمیایی آن است که آسپارتام که 200 برابر از شکر شیرین تر است در بدن ما تجزیه شده و متانول را به عنوان محصول جانبی تولید می کند.

سیکلامات:
سیکلامات در مقابل سایر ترکیبات نام برده، یک شیرین کننده نسبتاً ضعیف به حساب می آید و تنها 40 بار قوی تر از ساکارز می باشد. طعم این ماده به تنهایی برای تولید فرآورده های غذایی چندان مناسب نیست و به همین جهت نیز تولید کنندگان فعال در صنایع غذایی معمولاً آن را در کنار شیرین کننده های دیگر به کار می برند.

این ماده سال ها پیش به عنوان یک فاکتور سرطانزا شناخته شد که البته کمی بعد هیأت سلامت غذا اروپا کد مورد تأیید E952 را به این ترکیب اطلاق نمود.

سوکرالوز:
سوکرالوز نیز یک شیرین کننده سنتز شده قوی به حساب می آید که در مقایسه با ساکارز 600 بار قوی تر بوده و استفاده از آن در هر دو حالت مایع و جامد رایج می باشد. این شیرین کننده هیچ گونه ضرری برای دندان ها نداشته و همین مسئله باعث شده تا سوکرالوز به یک شیرین کننده پرطرفدار در حوزه تولید فرآورده های رژیمی و کم کالری بدل شود.

این ماده تأثیری بر سطح قند خون افراد دیابتی نمی گذارد و در حقیقت تنها 20 درصد از آن احتمال ورود به خون را دارد. این شیرین کننده در فرآورده هایی همچون شیرینی و نوشیدنی های رژیمی، قهوه فوری و بسیاری دیگر از خوراکی ها وجود دارد.

بررسی مزایا و معایب شیرین کننده های مصنوعی:
همانطور که پیش از نیز اشاره شد، تمام شیرین کننده های سنتزی نام برده شده در این مقاله دارای تأییدیه رسمی از سوی سازمان غذا و دارو آمریکا می باشند. بنابراین استفاده از آن ها در فرآیند تولید فرآورده های غذایی مجاز بوده و نمی توان گفت که این ترکیبات به خودی خود باعث بروز اختلال در سلامتی ما می گردند.

با این وجود تحقیقات نشان می دهند که برخی از شیرین کننده های مصنوعی برخلاف شیرین کننده های طبیعی باعث افزایش احتمال ابتلا به سرطان و سندروم متابولیک می گردند و در طولانی مدت آثار جبران ناپذیری را بر سلامت دندان های ما می گذارند.

برای مثال شواهدی وجود دارند که نشان می دهند استفاده مداوم از فراورده های حاوی آسپارتام می تواند باعث بروز سردرد، افسردگی یا حتی تشنج گردد.

از طرف دیگر این شیرین کننده ها باعث کاهش مصرف قند و شکر روزانه ما می گردند و از آن جایی که فاقد کالری اند، باعث کنترل و کاهش وزن می شوند و یک گزینه ایده آل برای افراد مبتلا به چاقی می باشند.

مزیت دیگر این شیرین کننده ها آن است که افراد مبتلا به دیابت نیز مجاز به استفاده از آن ها هستند؛ چرا که این ترکیبات تغییری در سطح قند خون ما ایجاد نمی کنند. با این وجود حتماً قبل از استفاده از این شیرین کننده های سنتز شده با دکتر متخصص خود مشورت نمایید.