آشنایی با کاربردها و خطرات مالاتیون

مالاتیون (Malathion) یک ترکیب فسفره سنتتیک و مهارکننده کولین استراز است که علاوه بر آفت کشی به عنوان یک داروی موضعی جهت از بین بردن شپش سر مورد استفاده قرار می گیرد.

مالاتیون که با نام تجاری مالتوس نیز شناخته می شود یکی از سموم دفع آفات است که به طور گسترده در کشاورزی، محوطه های مسکونی، مناطق تفریحی عمومی و در برنامه های کنترل آفات بهداشت عمومی مانند ریشه کن کردن پشه ها مورد استفاده قرار می گیرد.

در دهه 1980 در استرالیا و کالیفرنیا از مخلوط این سم با شربت ذرت برای مقابله با مگس میوه مدیترانه استفاده شد.

در ایالات متحده مالاتیون رایج ترین حشره کش ارگانوفسفات مورد استفاده است. این سم طی چند دهه گذشته به طور منظم در ماه های تابستان برای کشتن پشه ها مورد استفاده قرار گرفته است.

نام تجاری دیگر این حشره کش سای تیون و ستیون است که با اثر تماسی، گوارشی، تدخینی و غیر سیستمیک آفات کشاورزی را کنترل می کند.

مکانیسم اثر مالاتیون:
این سم یک مهار کننده استیل کولین استراز، خانواده متنوعی از مواد شیمیایی است که پس از جذب در ارگانیسم مورد نظر به طور برگشت ناپذیر به باقیمانده سرین در مکان فعال کاتالیزوری آنزیم کولین استراز متصل می شود.

گروه فسفواستر حاصل قویا به کولین استراز متصل می شود و به طور برگشت ناپذیر آنزیم را غیرفعال می کند و منجر به تولید سریع استیل کولین در سیناپس می شود.

در واقع مالاتیون با مهار برگشت ناپذیر فعالیت کولین استراز عمل خود را بر روی سیستم عصبی انجام می دهد و از این طریق به استیل کولین اجازه می دهد تا در سیناپس های کولینرژیک تجمع یافته و باعث تحریک گیرنده های کولینرژیک شود که در نهایت به مرگ حشره منجر می شود.

موارد مصرف مالاتیون:
این حشره کش برای کنترل طیف وسیعی از حشرات سخت بالپوشان، ملخ ها، حشرات مکنده مانند شته ها، شپشک ها، تریپس، مگس ها، زنجره ها، لارو پروانه ها روی درختان میوه سردسیری دانه دار و هسته دار، انگور، صیفی جات، جالیز و گیاهان صنعتی مانند چغندرقند، ذرت، پنبه، یونجه و گیاهان زینتی مورد استفاده قرار می گیرد.

عوارض و خطرات مالاتیون برای انسان:
طبق گفته آژانس حفاظت از محیط زیست ایالات متحده، در حال حاضر هیچ اطلاعات موثقی درباره اثرات منفی ناشی از قرارگرفتن در معرض طولانی مالاتیون وجود ندارد.

قرار گرفتن در معرض مقادیر بسیار زیاد این سم باعث ایجاد علائمی در سطح بدن خواهد شد که شدت آن به میزان قرار گرفتن در معرض آن بستگی دارد.

علائم مسمومیت با این سم شامل سوزش پوست و چشم، گرفتگی عضلات، حالت تهوع، اسهال، تعریق بیش از حد، تشنج و حتی مرگ است. بیشتر علائم طی چند هفته برطرف می شوند.

علاوه بر این مالاتیون موجود در آب تصفیه نشده در مرحله کلرزنی تصفیه آب به مالاکسون تبدیل می شود، بنابراین مالاتیون نباید در آبهایی استفاده شود که ممکن است به عنوان منبع آب آشامیدنی یا هر نوع آب بالادستی استفاده شود.

اغلب توصیه می شود در حین پاشش این سم برای به حداقل رساندن ورود آن به محیط بسته منازل مسکونی برای خاموش کردن تهویه هوا به شهروندان اطلاع رسانی شود.

مالاتیون قابل اشتعال است بنابراین افرادی که از این ماده استفاده می کنند نباید هنگام استفاده از آن، در معرض منابع گرما مانند خشک کن های ضربه ای، سیگار یا شعله های پخت و پز قرار بگیرند.

مالاتیون توسط IARC به عنوان سرطان زای احتمالی طبقه بندی می شود. این سم توسط سازمان حفاظت محیط زیست ایالات متحده به عنوان شواهد حاکی از سرطان زایی طبقه بندی می شود.

این طبقه بندی مبتنی بر وقوع تومورهای کبدی در دوزهای بیش از حد در موش ها و موشهای صحرایی ماده و وجود تومورهای نادر دهان و بینی در موشهای صحرایی بود که به دنبال قرار گرفتن در معرض دوزهای بسیار زیاد اتفاق افتاد.

محققان مطالعه ای را در مورد شرکت کنندگان در شش استان کانادا انجام دادند و دریافتند که قرار گرفتن در معرض ارگانوفسفات ها به عنوان یک گروه و مالاتیون به تنهایی با ابتلا به لنفوم غیر هوچکین همراه است.

مالاتیون دارای نیمه عمر کمتر از یک روز در خاک است به این معنی که از بین رفتن نیمی از دوز آن کمتر از یک روز طول می کشد.

در هوا نیمه عمر این سم 1.5 روز، در گیاهان حدود 5.5 روز و در آب نصف روز تا 19 روز است. غیر از کشتن پشه ها، مالاتیون برای سایر حشرات از جمله زنبور عسل و همچنین ماهی و حشرات آبزی بسیار سمی است.

موارد احتیاط هنگام مصرف مالاتیون:
باید بدانید که افراد و حیوانات در صورت قرار گرفتن در معرض حشره کش مالاتیون دچار آسیب های جدی می شوند. روند اثر این حشره کش بر سیستم بدن انسان و حیوانات نیز به همان شکل حشرات است.به همین دلیل است که باید از بلعیدن یا آشامیدن این سم خطرناک اجتناب کنید.

این حشره کش از طریق تماس پوستی هم جذب می شود بنابراین در هنگام استفاده از آن باید لوازم و لباس های محافظ استفاده کنید.

علاوه بر این توجه داشته باشید که نباید در ساعات گرم روز این سم را مصرف کنید زیرا باعث سوختن گیاهان خصوصا در مناطق گرمسیری خواهد شد.

محصولات حاوی ماده مالاتیون به صورت مایع، پودری و امولسیون عرضه می شوند. این ماده سمی را را نباید در معرض تابش مستقیم نور آفتاب قرار دهید زیرا علاوه بر خطر اشتعال پذیری میزان سمیت آن با افزایش دما بالا می رود.