شیر Check valve و اجزا سازنده آن

آیا می دانید Check valve چیست و چه کاربردی در حوزه پایپینگ ایفا می کند؟ Check valve یا شیر یکطرفه به منظور جلوگیری از برگشت جریان در مسیر لوله کشی نصب می­ شوند. به عبارت دیگر شیرهای یکطرفه وظیفه دارند تا جریان سیال را فقط از یک جهت عبور دهند به نحوی که جریان از یک سو وارد شیر شده و از سوی دیگر آن خارج می ­شود.

نحوه فعال سازی شیر یکطرفه در سیستم به این گونه است که در جهت حرکت سیال، با فشار جریان دیسک باز شده و جریان عبور می ­کند و در صورت هرگونه برگشت سیال شیر به طور خودکار بسته می­شود. بسته شدن شیر می­تواند در اثر نیروی جاذبه بر دیسک یا نیروی بازگردانده ­ی فنر و یا ترکیبی از این دو باشد.

نحوه­ ی اتصال Check valve یا شیر یکطرفه در مسیر لوله کشی می­تواند از نوع جوش لب به لب، جوش سوکتی و یا اتصال فلنجی باشد و این شیرها به­ طور گسترده در تجهیزات نیروگاهی و صنایع نفت و گاز و پتروشیمی استفاده می ­شوند.

Check valve به علت لزوم جلوگیری از برگشت جریان بسیار در پروژه های پایپینگ پر کاربرد بوده و به طور گسترده در صنایع نیروگاهی و فرایندی استفاده می­ شود. شرکت چینی Aile، شرکت ARMATURY در جمهوری چک، شرکت کانادایی VELAN، شرکت ژاپنی ASAHI AV و شرکت آمریکایی EATON از برندهای شاخص در زمینه­ ی تولید و فروش شیرهای یکطرفه هستند.

انتخاب مناسب Check valve با توجه وظیفه حساسی که دارد مسأله بسیار مهمی است. در صورتی که جریان سیال ما آرام و بدون بازگشت و ضربان باشد، شیر یکطرفه لولایی (Swing) با توجه به ساختار ساده و قیمت نسبتاً پایین ترش می­ تواند گزینه مناسبی باشد. اما در صورتی که فشار جریان بالا باشد و جریان نا آرام مایع یا بخار با سرعت و فشار زیاد داشته باشیم شیرهای یکطرفه فشاری و پیستونی پیشنهاد می­ گردند.

Check valve معمولاً از جنس هایی چون برنز، چدن و فولاد ضد زنگ ساخته می­ شوند که باید با توجه به نوع سیال عبوری از مسیر، شیری با جنس مناسب انتخاب کرد. مثلاً برای جایگاه های سوخت و عبور بنزین استفاده از جنس فولاد ضد زنگ توصیه می ­گردد و برای ترکیبات اسیدی جنس EPDM.