تولید فولاد و روند آن در کشورهای سوسیالیستی

رکود و بحران اقتصادی باعث کاهش تولید این کشورها در سال 1982 گردیده است که در نتیجه از 252.4 میلیون تن در سال 80 به 247.1 میلیون تن در سال 82 رسیده است.

ولی با این حال درصد آن نسبت به تولید فولاد جهان افزایش یافته است و این امر به دلیل افزایش تولید این گروه از کشورهاست بلکه به دلیل درصد کاهش بیشتر در تولید فولاد جهان نسیت به درصد کاهش در تولید این گروه از کشورهاست.

و حاکی از آن است که بحران اقتصادی بیشترین تأثیر را بر تولید فولاد کشورهای پیشرفته صنعتی نسبت به سایر کشورهای غیر صنعتی گذاشته است.

20 کشور برتر در زمینه تولید فولاد در سال 2015 (ارقام به میلیون تن):
اما بحران سال های اخیر باز هم سبب کاهش تولید این گروه از کشورها گردیده است که باعث شده به کمترین میزان تولید خویش در دوره مذکور در سال 93 که 224.3 میلیون تن برسد.

درصد تولید آن از تولید فولاد جهان از 35.2 به 30.7 درصد در سال 93 افت نموده است که علت این مساله را باید در بحران های اخیر در این گونه کشورها به ویژه فروپاشی اتحاد شوروی سابق دانست.

روند درصد تولید کشورهای سوسیالیستی سابق از کل تولید جهان تقریبا نزولی است و از 35.2 درصد در سال 80 به 30.7 درصد در سال 93 رسیده است که انتظار می رود با ثبات سیاسی در این کشورها، روند صعودی در پیش گیرد.

به عنوان نمونه آنچنان که در خبرها آمده چین به عنوان یک کشور سوسیالیستی در سال 94 به بزرگ ترین تولیدکننده فولاد در جهان مبدل شده است.

گرچه تکنولوژی قدیمی و کارایی ضعیف مانع از تبدیل شدن این کشور به یک قدرت فولاد است.

تولید فولاد و روند در کشورهای در حال توسعه:
سهم تولیدی کشورهای در حال توسعه همواره جز سال 91 با افزایش روبرو بوده است.

از 8 درصد در سال 80 به 19 درصد در سال 93 رسیده است که بیانگر نقش رشد یابنده کشورهای در حال توسعه در تولید فولاد جهان می باشد و همچنین متوسط نرخ رشد تولید کشورهای در حال توسعه در این دوره 7.2 درصد بوده است که بیشتر از متوسط نرخ رشد تولید جهانی که 82 درصد می باشد بوده است.

در سال 1982 وضعیت صنعت فولاد کشورهای در حال توسعه از کشوری به کشور دیگر متفاوت بود. آمریکای لاتین موقعیت خود را به عنوان منطقه ای که حائز سریعترین رشد در صنعت فولادسازی است از دست داد.

این ویژگی متوجه منطقه جنوب شرقی آسیا گردید. در سال 1982 به دلیل اعمال سیاست های حمایتی توسط کشورهای پیشرفته سرمایه داری میزان تولید و مصرف فولاد کشورهای آمریکای لاتین با عدم تحرک روبرو شده و صادرات فولاد این کشورها فرصتی برای عرضه نیافت و از سویی دیگر بازارهای داخلی آن ها به دلیل مشکلات مالی ناشی از حجم زیاد بدهی های خارجی رونقی نداشت.

سهم مناطق مختلف جهان در تولید فولاد (برای سال های 2015 و 2016):
مشکلات مالی کشور مکزیک کاملا آشکار بود و در مورد دیگر کشورهای آمریکای لاتین، نظیر آرژانتین و برزیل نیز بحران مشابهی در رابطه با بدهی های خارجی انتظار می رفت.

در سال 1982 میزان تولید فولاد خام هند بالغ بر 11 میلیون تن گردید که بالاترین مقدار در طی سالیان گذشته بوده است، میزان تولید فولاد کره جنوبی نیز به 11.8 میلیون تن رسید که بیشترین مقدار تولید شده تا آن زمان محسوب می شد.

تولید فولاد ترکیه و تایوان نیز به ترتیب به 3.2 و 4.2 میلیون تن بالغ گشت که در مورد ترکیه، بالاترین میزان تولید در طی سالیان گذشته بود و ونزوئلا نیز با تولید 2.3 میلیون تن فرآورده های فولاد، رقم رکود گونه ای به ثبت رساند.

در ضمن از سال 1984 به دلیل اینکه ترکیه جزء کشورهای اروپایی محسوب شد، این مساله باعث کاهش تولید کشورهای در حال توسعه شده است.

تولید فولاد کشورهای در حال توسعه در سال 1990 زیاد گردید باعث افزایش 19.2 درصد در تولید نسبت به سال قبل آن ها بود، که این بالاترین میزان رشد در طی دوره مذکور می باشد که در این سال سهم آن از تولید فولاد جهان 17.1 درصد بود که تا آن سال بی سابقه بود.

بحران سال های 94-92 باعث کاهش نرخ رشد تولیدی این کشورها به اندازه 5 درصد گردید و سهم آن در تولید فولاد دنیا به 16.4 درصد رسید.

ظرفیت تولید سالانه فولاد جهان (از سال 2005 تا سال 2015):
سهم تولیدی کشورهای در حال توسعه از کل تولید آهن آلات دنیا سیر صعودی دارد که از 8 درصد در سال 80 به 19 درصد در سال 93 رسیده است که انتظار می رود این روند در آینده دنبال گردد.

نقش کشورهای در حال توسعه در صنعت فولاد با اهمیت تر شود به طوری که متوسط رشد تولید کشورهای در حال توسعه بالاتر از نرخ رشد تولید فولاد کشورهای پیشرفته سرمایه داری و سوسیالیستی می باشد.

ولی این سوال مطرح می شود که رشد تولید آهن آلات کشورهای در حال توسعه که در دهه گذشته این چنین بوده است آیا برای دهه های بعد نیز به همین منوال بوده است ؟

کشورهای صنعتی در نظر ندارند که ظرفیت فولاد خود را افزایش دهند و براساس تغییرات صورت گرفته در تولید فولاد کشورهای پیشرفته، دریافته اند با توجه به منابع فراوان و ارزان قیمت چون نیروی کار فراوان، سنگ آهن، گاز طبیعی و … هزینه تولید کالای اساسی، صنایعی مانند آهن آلات در این کشورها که اغلب کشورهای در حال توسعه می باشند ارزان تر به دست می آید.

لذا کم کم جای خود را به این کشورها می دهند. شاهد این مدعا این است که حتی حاضر می شوند پیشرفته ترین روش فنی تولیدی که احیا مستقیم می باشند، به این گروه از کشورهای در حال توسعه واگذار نمایند و یا حداقل خودشان به تولید آن نوع از فولادهای آلیاژی که ارزش افزوده بیشتری دارند، بپردازند.

به طوری که در نوع صادرات محصولات مجتمع فولاد مبارکه به کشورهای صنعتی مانند انگلستان و آلمان می بینیم و باید در این مورد تجدید نظر کنند که احتیاج به برنامه ریزی و سرمایه گذاری ها در بلند مدت دارند و سعی کنند تا آن جا که امکان پذیر است فروش تولیدات نیمه ساخته به خارج نداشته باشند.