معرفی قلع، روی، سرب و محصولات ساختمانی آن ها

سنگین ترین و نرم ترین فلز صنعتی است. رنگ سرب سفید با ته رنگ آبی (خاکستری روشن) است. در برابر هوا اکسیده می شود.

یک پوسته اکسید به رنگ خاکستری روی آن را می پوشاند. سرب را به آسانی می توان به اشکال مختلف در آورد و در حالت سرد دارای قابلیت چکش کاری و برش و تا خوردن و نورد است.

وزن مخصوص آن برابر 34/11 گرم بر سانتی متر مکعب است و در گرمای 327 درجه سانتی گراد ذوب می شود.

آلیاژ مهم آن مفرغ (سرب و قلع) می باشد. سرب در طبیعت به صورت سولفید، سولفات، کربنات در نمک های سرب یافت می شود.

منبع اصلی سرب سنگ معدنی شامل گالن می باشد. در ابتدا این مواد را سرخ می نمایند تا به شکل کلوخه یا تکه هایی از اکسید سرب در آیند.

اکسید سرب همراه با زغال سنگ، اکسید آهن و آهک به داخل کوره بخار هدایت می شود. سرب در ته کوره جمع آورده و در مجراهایی قرار می گیرد.

برای پالایش بیشتر با حرارت دادن سرب در یک کوره انعکاسی در حضور هوا انجام می گیرد. بیشتر ناخالصی ها اکسید شده و به صورت گاز خارج می شوند.

سرب به طرق مختلف در ساختمان به کار می رود که از جمله به موارد ذیل می توان اشاره نمود:

در ساختمان، سرب را به صورت ورق سرب برای آب بندی بامها و کف ها و پی به کار می برند. برای آب بندی اتصالات لوله های چدنی شمش سرب را آب می کنند و آن را توام با کنف به کار می برند.

همچنین به صورت صفحاتی برای سطوح انعکاسی و پانل های دیواری مثلثی شکل استفاده می شود. برای کارهای تزئینی نیز از سرب استفاده می شود.

به علت قابلیت خم پذیری عالی صفحات سربی، بر روی سطح ناهموار به راحتی جفت می شوند.

سرب سخت از ترکیب آنتیموان با سرب تولید می شود که برای آبروهای شیروانی و قالب استفاده می گردد.

همچنین از سرب در تهیه لوله های سربی، حروف چاپی، ساخت باطری، ورقه های سرب، پوشش سیم، مهمات جنگی و حفاری استفاده می شود.

در سرامیک سازی به عنوان ماده رنگی به کار می رود و ترکیبات آرسنیک دار آن در حشره کش ها و نیترات آن در رنگرزی استفاده می شود.

معرفی روی و مصالح ساختمانی آن:
فلزی است سفید با ته رنگ آبی و بدون جلا برای استخراج روی به کربنات روی یا سولفور روی گرما می دهند تا به اکسید روی تبدیل شود.

سپس اکسید روی را در کوره با کک گرما می دهند تا کربن کک اکسیژن آن را بگیرد و روی خام به دست آید.

وزن مخصوص روی برابر 14/7 گرم بر سانتی متر مکعب و نقطه ذوب آن برابر 419 درجه سانتی گراد است.

روی و فلزهای دیگر را نباید با هم مصرف کرد. زیرا آب های اسید دار و نمکدار مانند محلول الکترولیز به تجزیه الکتریکی عمل می کنند و باعث حل شدن روی می شوند.

برای همین باید در جاهای نمناک، میخهایی را که به ورق روی و آهن سفید کوبیده می شوند قیر اندود کرد.

ملاتهای تازه، سیمان، آهک و گچ در روی اثر می کنند و نباید به روی یا فولاد روی اندود شده (آهن سفید) بچسبند.

باید این گونه ورق ها را قیر اندود کرد یا سطحشان را با مقوای قیری یا کاغذ روغنی پوشانید.

مصارف مهم روی در اتومبیل سازی، لوازم آشپزخانه، دودکش فولاد (گالوانیزه کردن) تهیه آلیاژ برنج، لحیم کاری، قوطی های خمیر دندان، چسب و غیره می باشد.

اکسید و سولفور روی به عنوان ماده رنگی سفید در رنگ سازی و تهیه پلاستیک استفاده می شود و سولفات روی در رنگرزی و ساخت چسب به مصرف می رسد.

کلرور روی در لحیم کاری و جلوگیری از فساد چوب استفاده می شود.

معرفی قلع و مصالح ساختمانی آن:
قلع خالص به رنگ سفید براق و به وزن مخصوص 3/7 است. این فلز چکش خوار بوده و دمای ذوب آن به 9/231 درجه سانتی گراد می رسد.

قلع عموما از سنگ معدنی کاستریت که یک نوع اکسید قلع می باشد و در واقع مهم ترین کانی قلع است تولید می شود.

برای تغییر و تحول سنگ معدنی از یک کوره انعکاسی استفاده می شود و قلع به وسیله پالایش الکترولیزی بیشتر پالایش می گردد.

به دلیل مقاومت قلع در برابر خوردگی این فلز به طور وسیعی در روکش صفحات فولادی و آهنی بام استفاده می شود.

این صفحات زمانی که با ترکیب 25 درصد قلع و 75 درصد سرب روکش می شوند تحت عنوان حلب سربی شناخته می شوند.

ورق های روکش شده با قلع خالص ورق قلعی روشن نامیده می شوند.

از قلع در لحیم کاری و تهیه آلیاژهایی همانند برنز (مس و قلع) و مفرغ (قلع و سرب) استفاده می شود.