عوامل مؤثر بر میزان رمبندگی خاک ها

تاکنون در زمینه عوامل مؤثر در میزان رمبندگی خاک ها مطالعات فراوانی انجام شده است. از جمله عواملی که می توان در نظر گرفت به شرح زیر است.

تأثیر نوع خاک

• افزایش میزان رس در یک خاک مرکب (رس- ماسه)، باعث افزایش رمبندگی می شود.

تأثیر پارامترهای تراکم

• هر چه وزن مخصوص خشک اولیه خاک کمتر و هر چه درصد رطوبت اولیه خاک بیشتر باشد، میزان رمبندگی کمتری اتفاق خواهد افتاد.

تأثیر مواد شیمیایی

• در صورتی که به جای آب محلول های شیمیایی دیگری در خاک وارد شود، پتانسیل رمبندگی عوض خواهد شد.

عمق نمونه گیری

• بر اساس مطالعات صحرایی و آزمایشگاهی انجام شده، بین عمق نمونه مورد مطالعه و میزان رمبندگی خاک ها رابطه وجود دارد. بررسی های مذکور نشان می دهند که در خاک های رمبنده در اعماق کم، خاک تحت تنش ناچیز و تحت اثر سربار بالای خود و نیز در اثر مرطوب شدن به علل مختلف، دچار رمبندگی می شود.

خاک ها را می توان بر اساس عمق به سه دسته تقسیم کرد:

• نمونه های سطحی و جوانتر که در تنشی کمتر از 0/2 مگاپاسکال دچار رمبندگی می شوند و با افزایش تنش مقدار ضریب رمبندگی آنها به سرعت افزایش می یابد و منحنی تا تنش های 2-1 مگاپاسکال سیر صعودی دارد.
• نمونه هایی که در تنش معادل 0/2 مگاپاسکال دچار رمبندگی می شوند، در این حالت نیز در تنش های بالاتر، ضریب رمبندگی خاک افزایش می یابد.
• نمونه های عمیق تر که در تنش های بالاتر از 0/4 مگاپاسکال دچار رمبندگی می شوند. پس می توان نتیجه گرفت که به ازای افزایش عمق قابلیت رمبندگی نمونه خاک کاهش می یابد و امکان رمبندگی تحت تنش بالاتر وجود دارد.

تأثیر چرخه تر و خشک شدن خاک

تر و خشک شدن متوالی خاک، پتانسیل رمبندگی را افزایش خواهد داد.درصد کانی های رسی نقش مهمی را در مقدار رمبندگی ایفا می کند، پتانسیل رمبندگی کانی های رس بستگی به ساختمان شبکه بلوری، ساختمان توده رس و ظرفیت تبادل کاتیون دارد خا ک های رمبنده هرگز دارای یک اسکلت دانه ای پیوسته نیستند. هرچه قرارگیری ذرات خاک انبوه تر و متر اکم تر باشد پتانسیل رمبندگی آن بیشتر است.

تأثیر ضریب یکنواختی CU

ضریب یکنواختی خاک تأثیر متفاوتی بر میزان رمبندگی خواهد داشت.خاک های ماسه ای با افزایش میزان تنش، رمبندگی بیشتری خواهند داشت ولی در خاک های رسی در فشارهای میانی بین 200 الی 400 کیلوپاسکال رمبندگی بیشتر از سایر فشارها خواهد بود.

ارزیابی پتانسیل رمبندگی خاک

بر مبنای مطالعات مختلف انجام شده تا کنون روابط مختلفی برای ارزیابی پتانسیل رمبندگی پیشنهاد شده است. لازم به یادآوری است که این روابط حالت کلی داشته و ارزیابی دقیق خاک نیاز به بررسی مستقیم به کمک آزمایشات دارد. ارزیابی مستقیم پتانسیل رمبندگی، به معنی اندازه گیری فشار رمبندگی و یا درصد رمبندگی خاک است. این اندازه گیری ممکن است در محل یا در آزمایشگاه انجام شود. اندازهگیری مستقیم رمبندگی در آزمایشگاه معمولاً به وسیله دستگاه تحکیم مضاعف انجام می شود.

آزمایش تحکیم مضاعف

آزمایش تحکیم یک بعدی و بررسی رفتار خاک در مقابل اشباع شدن آزمایشی است که اغلب برای مطالعه خاک های رمبنده بکار می رود. مزیت این آزمایش ساده این است که تفسیر آزمایش به دلیل توزیع نسبتاً همگن تنش در درون نمونه خاک ساده است و روابط تنش کرنش را می توان به ازای مقادیر برآورد شده برای نشست حاصل از رمبندگی بسط داد.

بر اساس تحقیقات، هرگاه افزایش رطوبت تا درجه اشباع خاک برسد (برای مثال، مرطوب شدن در اثر صعود سطح آب زیرزمینی) آنگاه در برآورد میزان نشست باید از داد ه های آزمایش های انجام شده در درصد رطوبت اشباع خاک استفاده کرد. در تعدادی از نقاط پیش بینی شده در ناحیه مرطوب شده، تنش کلی ناشی از سربار و بارهای سازه ای باید ارزیابی شود.