معرفی منابع و کتاب های اصول مهندسی تونل

منابع و کتاب های اصول مهندسی تونل چه هستند؟
اهمیت استراتژیک تونلسازی در دنیای امروزی، باعث تمرکز زیاد مهندسان و محققان بر روی مبانی تئوری و عملی روش های ساخت تونل شده است.

کتاب_تونلسازی

از این رو، منابع و کتاب های زیادی در زمینه اصول مهندسی تونل وجود دارند که می توانند دانشجویان، مهندسان و علاقه مندان را با این حوزه جذاب آشنا کنند.

برخی از این منابع به صورت نوشتاری و برخی دیگر به صورت فیلم های آموزشی تهیه و ارائه شده اند. تنوع منابع اصول مهندسی تونل به قدری زیاد است که در اغلب موارد باعث سردرگمی علاقه مندان به یادگیری این حوزه می شود. ب

کتاب «تونلسازی و مکانیک تونل:
نگرشی منطقی به تونلسازی» (Tunneling and Tunnel Mechanics: A Rational Approach to Tunneling)، اثر «دیمیتریوس کولیمباس» (Dimitrios Kolymbas) را می توان به عنوان یکی از منابع شناخته شده ترین منابع یادگیری اصول مهندسی تونل در نظر گرفت. کتاب کولیمباس توسط رحمان صمدزادگان ترجمه شده و در انتشارات نورپردازان به چاپ رسیده است.

سرفصل های این کتاب عبارت هستند از:

مقدمه (مشخصات، مزایا، انواع، استانداردها و غیره).
نصب تأسیسات در تونل.
بررسی و توصیف زمین.
پیشروی.
نگهداری.
تزریق و یخبندان.
روش NATM.
مدیریت آب زیرزمینی.
کاربرد هوای فشرده.
حفر تونل زیر آب.
شفت.
ایمنی عملیات های اجرایی.
رفتار خاک و سنگ.
محدوده تنش و تغییر شکل در اطراف تونل.
عکس العمل تکیه گاهی میل مهار/پیچ سنگ.
طراحی تونل های کم عمق.
پایداری سطح حفریات.
تأثیر زلزله بر تونل.
نشست سطح زمین.
مشکلات پایداری در تونلسازی.
مانیتورینگ و ابزار دقیق.
تحلیل عددی تونل.

کتاب تونلسازی حسن مدنی:
یکی دیگر از منابع اصلی یادگیری اصول مهندسی تونل در دانشگاه ها، مجموعه پنج جلدی تونلسازی، اثر حسن مدنی است.

جلد های اول تا پنجم این کتاب به ترتیب به آموزش حفاری و اجرا، خدمات فنی، تحلیل پایداری، طراحی سیستم نگهداری و ایمنی می پردازد.

بخش های مختلف هر جلد عبارت هستند از:

جلد اول: حفاری و اجرا.
مطالعه ساختگاه و طراحی تونل.
حفر تونل به روش آتشباری.
کنترل مسیر تونل و حمل مواد حفاری شده.
حفر تونل به وسیله ماشین.
جلد دوم: خدمات فنی.
عوامل آلوده کننده هوای تونل ها.
تهویه تونل ها در مرحله حفاری.
تهویه تونل ها در مرحله بهره برداری.
تامین روشنایی در تونل ها.
سایر خدمات فنی (سیستم برق، آتش نشانی و آبکشی).
جلد سوم: تحلیل پایداری.
خواص مهندسی سنگ ها.
تحلیل تنش در تونل ها.
بررسی پایداری.
جلد چهارم: طراحی و اجرای سیستم نگهداری.
روش های طراحی سیستم نگهداری.
اجرای انواع سیستم های نگهداری.
جلد پنجم: ایمنی.
آتش سوزی در تونل ها.
تجهیزات ایمنی.
بازرسی از تونل ها.
فیلم آموزش اصول مهندسی تونل.
آموزش مهندسی تونل.

مهندسی تونل، علمی است که با در نظر گرفتن شرایط زمین، امکان ساخت مسیرهای زیرزمینی برای کاربری های متنوع را فراهم می کند.

تونل ها به عنوان یکی از پرکاربردترین سازه های مهندسی، از اهمیت ویژه ای در توسعه یک کشور برخوردار هستند.

مهندسان معدن و ژئوتکنیک باید با اصول مهندسی تونل در سطوح مقدماتی تا پیشرفته آشنا باشند. یادگیری صحیح این اصول، نیازمند تهیه یک منبع جامع و کامل است.

به این منظور، فرادرس، یک فیلم آموزشی کاربردی را برای دانشجویان و فارغ التحصیلان مهندسی ژئوتکنیک و معدن تهیه کرده است.

آموزش مذکور، به مدت 20 ساعت در قالب 21 درس، اصول مهندسی تونل را آموزش می دهد.

درس های یکم تا بیست و یکم این فرادرس، مباحثی نظیر تعریف سازه های زیرزمینی، پارامترهای موثر بر تونلسازی، رده بندی های مکانیک سنگ، روش های اندازه گیری پارامترهای مکانیکی، مبانی حفاری، حائل بندی، محاسبات طراحی تونل، رسم منحنی مشخصه، روش اجزای محدو برای طراحی تونل، روش واکنش های هایپراستاتیک، بررسی تنش های ژئواستاتیک، پوشش های تونل، تونل های تحت فشار، حفاری با انفجار، حائل بندی، میل مهار، تونل های آبدار، روش حفاری NATM، تزریق، ابزار دقیق و حفاری تونل در محیط های نرم مورد بررسی قرار می گیرند.

کتاب تونلسازی منیر عباسی:
کتاب تونل سازی اثر آرمین منیر عباسی و محمدرضا خانی مهرآبادی از دیگر کتاب های شناخته شده در زمینه اصول مهندسی تونل است.

این کتاب در پنج فصل به توضیح مباحثی نظیر تاریخچه و مبانی تونلسازی، انواع روش های تونل سازی، نگهداری تونل ها، نگهداری دائم در حفاری مکانیزه (سگمنت)، مزایا، معایب و معیارهای انتخاب نوع تکنیک تونل سازی می پردازد.

دیگر کتاب های اصول مهندسی تونل:
علاوه بر منابع و کتاب های بالا، کتاب های دیگری نیز در زمینه یادگیری اصول مهندسی تونل به چاپ رسیده اند که از شناخته شده ترین آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد: