استانداردهای پایپینگ

استانداردهای پایپینگ چه هستند؟
استانداردها و کدهای پایپینگ، مجموعه ای گسترده از دستورالعمل های طراحی و مهندسی تأسیسات پایپینگ هستند.

این استانداردها به منظور اطمینان از طراحی و عمکلرد ایمن سیستم های لوله کشی مورد استفاده قرار می گیرند. رعایت الزامات موجود در این دستورالعمل ها، عملکرد مناسب و نگهداری مطمئن تأسیسات را به همراه دارد.

کدهای پایپینگ توسط کمیسیون های متخصص، تدوین می شوند و از نظر سازگاری با قوانین دولتی (ایمنی و کار) مورد ارزیابی قرار می گیرند.

استاندارد ASME B31 به عنوان اصلی ترین استاندارد و مرجع مورد استفاده برای طراحی سیستم های لوله کشی صنعتی شناخته می شود. این استاندارد توسط انجمن مهندسان مکانیک آمریکا (ASME) تدوین شده و در بسیاری از پروژه های مورد استفاده قرار گرفته است.

از کدهای مختلف استاندارد ASME B31 می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ASME B31.1: «پاور پایپینگ» (Power Piping) یا لوله کشی صنایع نیروگاهی.
• ASME B31.2: «لوله کشی گاز» (Fuel Gas Piping).
• ASME B31.3: «پایپینگ فرآیندی» (Process Piping).
• AME B31.4: «سیستم های انتقال لوله برای هیدروکربن های مایع و دیگر مایعات» (Pipeline Transportation Systems for Liquid Hydrocarbons and Other Liquids).
• ASME B31.5: «لوله کشی تبرید و اجزای انتقال حرارت» (Refrigeration Piping and Heat Transfer Components).
• ASME B31.8: «سیستم های انتقال و توزیع گاز» (Gas Transmission and Distribution Piping Systems).
• ASME B31.8S: «مدیریت یکپارچگی سیستم لوله کشی گاز» (Managing System Integrity of Gas Pipelines).
• ASME B31.9: «لوله کشی تأسیسات ساختمان» (Building Services Piping).
• ASME B31.11: «سیستم های لوله کشی انتقال دوغاب» (Slurry Transportation Piping Systems).
• ASME B31G: «راهنمای تعیین مقاومت باقیمانده لوله های خورده شده» (Manual for Determining Remaining Strength of Corroded Pipelines).

مهندسان و طراحان باید مطابق با عملکرد مورد انتظار از سیستم پایپینگ، مرتبط ترین استاندارد و کد را تهیه کرده و فعالیت های پروژه را بر اساس آن ها اجرا کنند. در این مقاله، کد AME B31.3 (کارخانه فرآیندی)، مبنای طراحی قرار می گیرد.

اکثر ولوهای مورد استفاده در سیستم های پایپینگ کارخانه های فرآیندی مطابق با استانداردهای زیر تهیه می شوند:

• ASME B31.16: ابعاد سر به سر (End to End) و سطح به سطح.
• ASME B31.34: انتهای فلنجی، رزوه دار و جوشی.
• API 526: شیر اطمینان فولادی با اتصال فلنجی.
• API 594: شیر سماوری.
• API 599: شیر یک طرفه فشاری.
• API 600: شیر کشویی برای صنایع نفت و گاز طبیعی.
• API 602: شیر کشویی با فولاد فشرده.
• API 603: شیر کشویی کلاس 150 با انتهای فلنجی و مقاوم در برابر خوردگی.
• API 608: شیر توپی فلزی.
• API 609: شیر پروانه ای.
• AWWA C500: شیر کشویی برای لوله کشی آب.
• AWWA C504: شیر پروانه ای با نشیمنگاه لاستیکی.
• MSS SP-42: شیرهای کشویی، کروی، زاویه ای و یک طرفه کلاس 150 با انتهای فلنجی و جوشی، مقاوم در برابر خوردگی.
• MSS SP-70: شیرهای کشویی چدنی با انتهای فلنجی یا رزوه دار.
• MSS SP-71: شیر یک طرفه مدور چدنی با انتهای فلنجی و روزه دار.
• MSS SP-72: شیرهای توپی با انتهای جوشی یا فلنجی برای خدمات عمومی.
• MSS SP-80: شیرهای کشویی، کروی، زاویه ای و یک طرفه برنزی.
• MSS SP-81: شیرهای گیوتینی.
• MSS SP-85: شیرهای کروی و زاویه ای از جنس چدن خاکستری با انتهای فلنجی و روزه دار.
• MSS SP-88: شیرهای دیافراگمی.
• MSS SP-105: شیرهای ابزار دقیق.

استانداردهای پرکاربرد برای طراحی فلنج های مورد استفاده در سیستم های پایپینگ نیز عبارت هستند از:

• ANSI B16.1: فلنج و فیتینگ فلنجی لوله از جنس چدن.
• ASME B16.5: فلنج و فیتینگ فلنجی لوله.
• ASME B16.24: فلنج و فیتینگ فلنجی لوله از جنس آلیاژ ریختگی مس با کلاس های 150، 300، 600، 900، 1500 و 2500.
• ASME B16.36: فلنج اریفیس با کلاس های 300 تا 2500.
• ASME B16.42: فلنج و فیتینگ فلنجی لوله از جنس چدن نشکن با کلاس های 150 و 300.
• ASME B16.47: فلنج های فولادی با قطر بزرگ (NPS بین 26 تا 60).
• ASME B16.48: بلنک های فولادی.
• AWWA C115: لوله های فلنجی از جنس چدن نشکن با فلنج روزه دار از جنس چدن نشکن یا چدن خاکستری.
• AWWA C207: لوله های فلنجی از جنس فولاد برای انتقال آب با قطر 4 تا 144 اینچ.
• MSS SP44: فلنج خط لوله فولادی.
• MSS SP51: فلنج و فیتینگ فلنجی کلاس 150LW مقاوم در برابر خوردگی.
• MSS SP65: فلنج های فشار قوی مورد استفاده در صنایع شیمیایی با ته کوب روزه دار و گسکت لنزی.

به منظور طراحی صحیح و مناسب سیستم های پایپینگ، استانداردهای بالا باید متناسب با عملکرد مورد انتظار تهیه شوند. مرجع اصلی در طراحی و اجرای لوله کشی صنعتی، استاندارد AME B31.3 است.

استاندارد AME B31.3 چیست و چه کاربردی دارد؟
استاندارد AME B31.3، مرجع اصلی برای طراحی کارخانه و پالایشگاه نفت، گاز، مواد شیمیایی، هیدروکربن ها و غیره مورد استفاده قرار می گیرد. در این استاندارد، الزامات مربوط به مواد، اجزا، طراحی، ساخت، سر هم کردن، نصب، کنترل کیفیت، بازرسی و آزمایش سیستم های لوله کشی فرآیندی آورده شده اند.

کد AME B31.3 برای تمامی انواع سیالات قابل استفاده است. این سیالات عبارت هستند از:

• مواد شیمیایی خام، واسط و فرآوری شده.
• محصولات نفتی.
• گاز، بخار، هوا و آب.
• مخلوط مایعات و جامدات.
• مبرد یا سرماسازها.
• هیدروژن مایع.

به علاوه، این استاندارد، اطلاعات مربوط نحوه اتصال یا مراحل نصب تجهیزات را نیز پوشش می دهد.