انواع پمپ بتن بر اساس مکانیزم عملکرد

انواع پمپ بتن بر اساس مکانیزم عملکرد کدام هستند؟
پمپ ها بر اساس مکانیزم عملکرد به دو نوع اصلی جابه جایی مثبت (پیستونی، گوشواره ای، پریستالتیک، دنده ای، دیافراگمی) و دینامیک (آتش نشانی، شناور، سانتریفیوژ) تقسیم می شوند.

از بین این موارد، پمپ های پیستونی، پریستالتیک و سانتریفیوژ برای انتقال بتن مورد استفاده قرار می گیرند. در ادامه به معرفی توضیح عملکرد هر یک از این پمپ های بتن می پردازیم.

پمپ پیستونی چگونه کار می کند؟
پمپ پیستونی، یکی از انواع پمپ های جابه جایی مثبت و متداول ترین دستگاه مورد استفاده برای پمپاژ بتن است. این نوع پمپ معمولا از سوپاپ ورودی، سوپاپ خروجی، پیستون و سیلندر تشکیل می شود.

از متدوا ترین پمپ های جابه جایی مثبت برای پمپاژ بتن می توان به پمپ های رفت و برگشتی با پیستون افقی و سوپاپ نیمه دوار اشاره کرد.

مکانیزم این پمپ ها را در بخش های قبلی توضیح دادیم. تصویر زیر، پیکربندی نوع دیگری از پمپ های پیستونی رفت و برگشتی را نمایش می دهد.

مکانیزم پمپ بتن نمایش داده شده در تصویر بالا ساده است. پس از ریختن مخلوط به درون قیف، نیروی جاذبه و مکش ناشی از حرکت رفت و برگشتی پیستون افقی، باعث ورود مخلوط به درون سیلندر می شوند. با جلو و عقب رفتن پیستون، سوپاپ های ورود و خروج تغییر وضعیت می دهند. این مکانیزم از کارایی خوبی برای انتقال پیوسته بتن بهره می برد.

از مشخصات پمپ های پیستونی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• انتقال بتن تا 1000 متر به صورت افقی و 120 متر به صورت عمودی.
• نرخ پمپاژ 130 متر مکعب بتن در ساعت با لوله هایی به قطر 200 میلی متر.
• مناسب برای پروژه های بزرگ با حجم بتن ریزی زیاد.
• برطرف کردن گیر لوله به صورت خودکار.
• اصلی ترین محدودیت های پمپ بتن پیستونی، اقتصادی نبودن آن برای پروژه های کوچک و نیاز به تعمیر و نگهداری زیاد است.

پمپ پریستالتیک یا پمپ شلنگی چگونه کار می کند؟
پمپ غلتکی، پمپ شلنگی یا «پمپ پریستالتیک» (Peristaltic Pump)، یک دستگاه کوچک و قابل حمل برای انتقال بتن در احجام کم است.

این پمپ نیز از انواع پمپ های جابه جایی مثبت در نظر گرفته می شود. تصویر زیر، پیکربندی کلی پمپ بتن شلنگی را نمایش می دهد. پس از ریختن بتن به درون قیف، تیغه های دوار، مخلوط را به درون یک شلنگ انعطاف پذیر متصل به محفظه پمپ انتقال می دهند.

فشار منفی محفظه پمپ، مکش مخلوط به درون لوله داخلی را در پی دارد. در عین حال، غلتک های درون پمپ، با اعمال فشار بر روی بدنه لوله و بدون ایجاد تغییر در آن، باعث جریان پیوسته بتن و هدایت آن به سمت شلنگ خروجی می شوند.

معمولا دو غلتک دوار بر روی سیستم دوران مرکزی قرار می گیرند. کارایی پمپ های شلنگی نسبت به پمپ های پیستونی کمتر است.

از مشخصات اصلی این پمپ ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• نرخ پمپاژ 20 متر مکعب در ساعت با لوله هایی به قطر 75 میلی متر.
• انتقال بتن تا 90 متر به صورت افقی و تا 30 متر به صورت عمودی.
• کم بودن نیاز به روغنکاری و تمیزکاری.
• مناسب برای پروژه های کوچک.

اصلی ترین محدودیت های پمپ بتن شلنگی، کارایی پایین آن برای پروژه های بزرگ و توقف انتقال/بتن ریزی هنگام گیر کردن لوله ها است.

پمپ سانتریفیوژ چکونه کار می کند؟
پمپ گریز از مرکز یا «پمپ سانتریفیوژ» (Centrifugal Pump)، یکی دیگر از پمپ های متداول برای انتقال بتن (مخصوصا برای دوغاب) است.

عمکلرد این نوع پمپ، بر مبنای انرژی حاصل از چرخش پروانه مرکزی است. پروانه پمپ بتن سانتریفیوژ بر روی یک دیسک سوار می شود.

ورود مخلوط به داخل پمپ از طریق مجرای تعبیه شده در محور مرکزی صورت می گیرد. سپس مخلوط بین پره های پروانه پخش می شود.

بخش پشتی پروانه به یک محور مرکزی دوار متصل است. این محور توسط یک موتور با سرعت بالا دوران می کند.

انرژی گریز از مرکز ناشی از دوران پروانه و پره های آن، مخلوط را با سرعت زیاد به درون محفظه مارپیچی و مجرای خروجی هدایت می کند.