تعریف انواع سد

انواع سد کدام هستند؟
سدها، سازه هایی هستند که به دست انسان، طبیعت یا حتی حیوانات ساخته می شوند.

سدهای ساخت دست بشر را می توان بر اساس مصالح مورد استفاده، روش ساخت، نوع شیب یا مقطع، نحوه مقاومت در برابر نیروهای هیدرواستاتیک، تجهیزات مورد استفاده برای کنترل جریان و نوع کاربری به انوع مختلفی تقسیم بندی کرد.

در ادامه به معرفی تقسیم بندی های کلی سد می پردازیم.

انواع سد از نظر طراحی هیدرولیکی کدام هستند؟
سدها از نظر خصوصیات هیدرولیکی به دو دسته سرریز و غیر سرریز تقسیم می شوند.

• «سد سرریز» (Overflow Dam): سدی است که اجازه می دهد تا آب اضافی موجود در مخزن از روی تاج عبور کند.
• «سد غیر سرریز» (Non-Overflow Dam): سدی که اجازه عبور آب از روی تاج را نمی دهد. در این سدها، سرریزهای مجزا به منظور کنترل جریان و سطح آب مخزن مورد استفاده قرار می گیرند.

انواع سد از نظر ابعاد کدام هستند؟
سدها را می توان از نظر ابعاد به سه دسته کوچک، متوسط و بزرگ تقسیم بندی کرد:

• سد کوچک: سدی که ارتفاع آن کمتر از 30 متر است.
• سد متوسط: سدی که ارتفاع آن بین 30 تا 100 متر است.
• سد بزرگ: سدی که ارتفاع آن بیشتر از 100 متر است.

البته کوچک، متوسط یا بزرگ بودن یک سد فقط به ارتفاع آن بستگی ندارد. به عنوان مثال، یک سد با ارتفاع 10 متر را می توان در شرایط زیر به عنوان یک سد بزرگ در نظر گرفت:

• طول تاج بیشتر از 500 متر باشد.
• ظرفیت مخزن بیشتر از یک میلیون متر مکعب باشد.
• دبی خروجی آب بیشتر از 2000 متر مکعب بر ثانیه باشد.
• فونداسیون دارای شرایط پیچیده باشد.
• طراحی سد نامتعارف باشد.

انواع سد از نظر صلبیت مواد سازنده کدام هستند؟
سدها از نظر صلبیت مواد سازنده به انواع صلب و غیر صلب تقسیم می شوند.

«سد غیر صلب» (Non-Rigid Dam):
به سدهایی گفته می شود که از مواد غیر صلب نظیر خاک و سنگ (به طور کلی باطله) ساخته شده باشند. مقطع عرضی سدهای غیر صلب به شکل ذوزنقه ای است.

«سد صلب» (Rigid Dam):
به سدهایی که با استفاده از مواد صلب نظیر بتن، فولاد، چوب و غیره ساخته شده باشند.مقطع عرضی سدهای صلب معمولا به شکل مثلثی است.

سدها از نظر ساختار، کاربرد و ماده سازنده، دارای تقسیم بندی گسترده تری هستند. در بخش های بعدی به معرفی این موارد خواهیم پرداخت.