اجرای اتصالات خورجینی

یکی از متداول ترین ساختمان های فولادی که در ایران از آن استفاده می شود، ساختمان های با اتصال خورجینی است. در این قاب تیرها به صورت یک سره و بدون قطع در محل اتصال قرار می گیرند. اما این قاب، در محل اتصال در هنگام زلزله به سرعت دچار گسیختگی شده و باعث انهدام قاب می شود. این مشکل ناشی از عدم تشخیص قطعی صلبیت قاب است.

طبق تحقیقات صورت گرفته برای افزایش صلبیت اتصال استفاده از ورق تقویت افقی در ساختمان های کوتاه و سخت کننده های دو طرفه جان تیر با لچکی در ساختمان های بلند توصیه شده است. با وجود اینکه این کار تا حدودی مشکل عدم صلبیت قاب را مرتفع می کند اما اتصال هنوز هم جوابگوی مناسبی برای مقابله با نیروهای جانبی زلزله نیست.

راه دیگر استفاده سیستم بادبندی است. طبق کارهای صورت گرفته مشخص شد، استفاده از مهاربند ضربدری نمی تواند کمک زیادی به رفع ضعف اتصال در چرخش داشته باشد. سیستم بادبند زانویی از سختی و به خصوص شکل پذیری مناسب تری نسبت به سیستم های دیگر بادبندی برخوردار است.

اجرای اتصالات خورجینی

اجرای اتصالات به این صورت است که قبل از برافراشتن ستون، نبشی های فوقانی تیرهای اصلی به ستون در روی زمین جوش داده می شوند و ستون برپا شده و تیرهای اصلی که به صورت سرتاسری و چند دهانه است، با جرثقیل بر روی نبشی های تحتانی قرار می گیرند و سپس بال فوقانی تیر به نبشی های فوقانی جوش داده شده و نبشی فوقانی به وسیله جوش به ستون متصل می شود.

چنین اتصالی قادر به انتقال تمام نیروی تیر به ستون نبوده و به عبارت دیگر تیر و ستون دارای چرخش مستقل از هم خواهند بود. طبق بررسی این ساختمان ها در زلزله های گذشته، مشخص شد، خرابی این ساختمان ها از تشکیل مفصل پلاستیک در اتصال ناشی می شود، که باعث خارج شدن تیرهای اصلی ساختمان از محل خود و در نتیجه انهدام سازه می‌شود.

در گذشته در شناخت صلبیت این اتصالات اختلاف نظر وجود داشته است. گروهی آن را کاملاً صلب و گروهی دیگر ساده در نظر گرفته اند. اما مشاهده شد، فرض صلبیت کامل یا ساده بودن اتصال منجر به نتایج غیر محافظه کارانه ای در رابطه با پایداری قاب و نیز تغییر مکان جانبی سازه می شود. یکی از راه های رفع عیب از این گروه ساختمان ها در نظر نگرفتن صلبیت قاب و طراحی بادبند برای آن است.