روش سه عاملی در اجرای پروژه های عمرانی

به طور کلی مقصود از روش سه عاملی در اجرای پروژه های عمرانی نحوه ی ترکیب و سازماندهی خدمات طراحی، تدارک کالا (مواد، مصالح و تجهیزات)، ساخت (ساختمان و نصب تجهیزات)، بهره برداری، نگهداری و بر چیدن تأسیسات پروژه است. بر مبنای این تعریف، سه گروه عمده روش انجام، برای تحقق اهداف پیشگانه معرفی شده که در زیر به توضیح آن ها پرداخته می شود.

روش سه عاملی در اجرای پروژه های عمرانی

روش سه عاملی در اجرای پروژه های عمرانی در دوره انقلاب صنعتی که تخصص های مختلف شامل معماری، مهندسی و پیمانکاری از هم تفکیک شدند ایجاد شد. و برای سال های متمادی، روشی استاندارد برای انجام پروژه ها بوده است. مشخصه اصلی متعارفترین روش انجام پروژه یعنی روش طراحی - مناقصه - ساخت سه مرحله ای بودن آن و وجود قراردادهای جداگانه بین مشاور با کارفرما و پیمانکار با کارفرماست. زمان بندی کارها به طور معمول به صورت متوالی (خطی) است. در این روش سه رکن اصلی یا نهاد مستقل کارفرما، مشاور و پیمانکار وجود دارد.

مراحل اجرای روش سه عاملی در اجرای پروژه های عمرانی

• کارفرما، مشاور را برای طراحی و آماده کردن مدارک ساخت پروژه به کار می گیرد.
• این مدارک برای مناقصه ساخت پروژه مورد استفاده قرار می گیرد. و با برگزاری مناقصه، پیمانکار انتخاب می شود و با این انتخاب و مبادله پیمان، نسبت به هزینه های ساخت متعهد می شود.
• پیمانکار، پروژه را بر مبنای پیمان می سازد.

این روش ها سال های زیاد به عنوان روش متعارف انجام پروژه ها شناخته شده و الگوی آن برای هر نوع پروژه، به ویژه آن دسته ای که به وسیله کارفرماهای دولتی انجام می شود و از نظر قانونی، ملزم به انتخاب پیمانکارارن با مناسبترین قیمت پیشنهادی هستند، قابل استفاده و پیاده سازی است.

مزایای روش سه عاملی در اجرای پروژه های عمرانی

از عمده ترین مزیای این روش، کاربرد وسیع آن، آشنا بودن همه ی ارکان پروژه با آن، خطی بودن فرایند که موجب آسانی مدیریت برای کارفرمایان می شود، نقش روشن هر یک از نهادها، تکمیل بودن طراحی پیش از مرحله مناقصه که از سویی موجب آگاهی دقیقتر کارفرما از جزییات در زمانی می شود که هنوز متعهد به هزینه های ساخت نشده است. و از سویی موجب مشخص شدن جزییات برای پیمانکار و به تبع آن کاهش ریسک وی و احتمال ارائه پیشنهاد قیمت پایین تر است.

معایب این روش

عیب عمده این روش، متوالی بودن مراحل انجام است که باعث طولانی شدن فرایند می شود. عیب دیگر آن جدا شدن طراحی و ساخت از یکدیگر است که منجر به محدود شدن ارتباط های مفید در فرایند انجام پروژه، از جمله عدم استفاده از تجربیات و دانش پیمانکار در زمینه ساخت پذیری است. د ر این روش انجام، احتمال نیاز به تغییر طراحی نسبت به روش های دیگر، به دلیل پایین بودن ساخت پذیری طراحی و تبعات آن که از جمله آن ها، ادعاهای تاخیر و افزایش هزینه هاست، بیشتر است.