با در نظر گرفتن رشد 15درصدی حمل ریلی باری در سال جاری و رشد 17درصدی حمل ونقل ریلی در حوزه بار در سال 96 نسبت به 95 و 13 درصدی حمل بار در سال 95 نسبت به 94، بیانگر افزاش 30 درصدی رشد بار از طریق ریل است. این رشد عملیاتی به خاطر توسعه امور فنی و زیربنایی و به دلیل افزایش بهره‌وری و انتقال بار به ویژه کالاهای معدنی از جاده به روی ریل صورت گرفته است.همچنین ترانزیت ریلی نسبت به سال گذشته رشد 60 درصدی را تجربه کرده که افتتاح مسیرهای جدید بین المللی از شاخص‌های تأثیرگذار در این رشد است.
در سال 96 حمل بار داخلی توسط حمل و نقل ریلی 12.5 درصد رشد داشته است و این رشد در تن کیلومتر 7 درصد بوده که در بخش حمل مواد معدنی نسبت به سال قبل 10 درصد رشد را نشان می‌دهد.سال 95، 27.5 میلیارد تن کیلومتر کالا توسط ریل جابه‌جا شد و هدف گذاری جابه‌جایی کالا در سال 96، 43 میلیارد تن کیلومتر است که با 45 میلیارد تن حمل ریلی در این سال، رکورد جابه‌جایی را بیش از حد پیش بینی شده زده است. در سال 94 نیز حدود 1.5میلیون تن بار به صورت ریلی ترانزیت شد که این رقم در سال 95 حدود یک میلیون و 200 هزار تن بوده است.
لازم به توضیح است که هدف گذاری راه آهن برای رشد مداوم سالانه ترانزیت حدود 18درصد است. بنابراین اگر سهم راه آهن ایران به 10میلیون تن ترانزیت برسد، بیش از تمام درآمدی که این شرکت از محل حمل بار داخلی دارد (حدود 35میلیون تن حملونقل داخلی) برای راه آهن درآمد ایجاد می‌شود.
باز اریابی فنی اولین عامل مؤثر در رشد جابه جایی بار با قطار
رویکرد بازاریابی راه آهن در سال 93 برای جذب بارهای جدید موثر بود، از دلایل مؤثر در رشد 9.2 درصدی جابه‌جایی بار توسط راه آهن در سال 93، رویکرد بازاریابی راه آهن بود؛ تلاش راه آهن بر این بوده است که سبد کالایی که جابه جا می‌شود در بخش ریلی متنوع شود ضمن آنکه در بخش پتروشیمی یا جابه‌جایی سیمان و محصولات فولادی، تلاش بر این بود که وزن بارهایی که در گذشته جابه جا می‌شد، افزایش یابد.
در این راستا بازاریابی دقیق انجام شد و با صاحبان کالا جلسات زیادی برگزار شده است؛ هم چنین با مدیران عامل کارخانه‌های تولیدی جلساتی برگزار کردیم تا بتوان صاحبان کالا را برای حمل ریلی، تشویق و جذب کرد.
ثبات نرخ تعرفه عامل رشد جذب بار توسط راه آهن
دومین فعالیت راه آهن در سال 93 ثابت نگه داشتن نرخ تعرفه‌ها بود؛ در شرایطی که اقتصاد کشور تورم را تجریه می‌کرد و انواع خدمات با رشد قیمت مواجه بودند، تلاش کردیم نرخ حق دسترسی به راه آهن در سال 93 ثابت بماند، بنابراین رقم تغییری نکرد و چنین رویکرد موجب شد صاحبان بار اعتماد بیشتری به راه آهن کنند و چون جابه‌جایی بار آنها در مقایسه با سایر مدل‌های حمل، ارزان‌تر محاسبه می‌شد خود متمایل به استفاده از حمل و نقل ریلی بودند و در واقع تشویق می‌شدند.
برنامه‌ای شدن حرکت قطارهای باری
30 قطار باری سال گذشته برنامه‌ای شد.سومین فعالیت انجام شده که در جذب بار توسط راه آهن در سال گذشته مؤثر واقع شد، برنامه‌ای شدن حرکت قطارهای باری بود. همه قطارهای مسافری دارای برنامه هستند و مطابق زمانبندی مشخص از مبدا حرکت کرده و در ایستگاه‌های مختلف توقف یا عبور می‌کنند و سپس به مقصد می‌رسند، اما درباره قطارهای باری چنین برنامه‌ای مشخص وجود نداشت، سال گذشته تلاش کردیم در مسیرهایی که بار پیوسته داشتیم نظیر معادن به کارخانه‌های فولاد، بندرعباس به تهران و یا سرخس به بندرعباس و بالعکس، قطار باری برنامه‌ای برقرار شود.
تعهد بر این بوده است که در زمان مشخص قطار به مقصد برسد مثلاً باری که از بندرعباس به تهران منتقل می‌شد طبق تعهد راه آهن 50 ساعته به تهران می‌رسید یا بار سرخس به بندرعباس را متعهد می‌شدیم سه روزه به مقصد برسد و در مورد سایر بارهایی که از معادن به کارخانه‌های فولاد منتقل می‌شد، تعهد می‌دادیم که در زمان مشخص کالا به مقصد برسد و این به رشد بارهای ریلی انجامید.
در سال 93 جمعاً حدود 30 قطار باری برنامه‌ای راه اندازی شد که این قطارها نقش به سزایی در جلب رضایت صاحب کالا داشتند.
اعمال تخفیف 5 تا 37 درصدی برای حمل بارهای صادراتی
در سال گذشته نرخ سنگ آهن صادراتی افت شدیدی در بازار بین‌المللی داشت و صادرات سنگ آهن به شدت کاهش یافت؛ اما راه آهن در راستای کمک به صاحبان بارهای صادراتی، تلاش کرد تخفیف هایی را در این عرصه ارائه دهد.به طور مشخص در سال گذشته بسته به نوع کالا و در مبادی و مقاصد مختلف، از 5 تا 37 درصد تخفیف به صاحبان کالا ارائه شد تا بتوانند بارهای انبوه خود را از طریق راه آهن جابه‌جا کنند.
دیدگاه وزیر راه و شهر سازی در خصوص ارتقای بهره وری در برنامه‌های توسعه راه آهن
جناب آقای آخوندی با اشاره به وضعیت موجود حملونقل ریلی اعلام کرد برای این شیوه حملونقل در سال 1400 جابه جایی 200 میلیون تن بار و بیش از 55 میلیون نفر مسافر هدف‌گذاری شده است.
بر همین اساس ایشان مهم‌ترین اقدامات لازم برای دستیابی به این اهداف را توسعه زیرساخت‌های شبکه ریلی و نوسازی ناوگان حمل و نقل ریلی عنوان کردند. به گفته‌ی آقای آخوندی برای دستیابی به این اهداف علاوه بر نوسازی ناوگان نیازمند احداث 13000 کیلومتر ریل جدید هستیم که 9000 کیلومتر آن مربوط به احداث محورهای جدید و 4000 کیلومتر آن برای دوخطه یا حتی سه خطه شدن محورهای موجود است. ایشان همچنین برقی کردن محورهای اصلی راه آهن یعنی محورهای تهران مشهد، تهران تبریز و تهران بندرعباس را به عنوان یکی دیگر از اقدامات ضروری برای دستیابی به این اهداف عنوان کردند. در این میان افزایش جذابیت حمل بار در راه آهن از طریق تغییر در تعرفه‌ها و حق دسترسی به شبکه ریلی را می‌توان به عنوان تنها اقدام نرم افزاری پیش‌بینی شده برای افزایش جابه‌جایی بار و مسافر در این شیوه‌ی حملونقل عنوان کرد.
تجزیه و تحلیل نقاط قوت و ضعف، فرصتها و تهدیدات صنعت ریلی کشور
بررسی نقاط قوت و ضعف صنعت، و از طرف دیگر فرصتها و تهدیداتی که صنعت ریلی کشور را میتواند تحت تأثیر قرار بدهد، میتواند تحلیل ما را در تجزیه و تحلیل SWOT شرکت و همچنین کشف مزیتهای رقابتی ذاتی صنعت و مزیتهای رقابتی احتمالی شرکت یاری رساند. در این راستا به بررسی این عوامل در سند چشمانداز صنعت ریلی کشور پرداخته شده است.
دلایل کندی رشد حمل بار ریلی
بهبود شرایط کلان صنعت ریلی کشور
از جمله راهحلهای بهبود شرایط کلان صنعت ریلی کشور، فشار بر راه آهن جمهوری اسلامی در آزادی عمل فعالیتها است. به عنوان نمونه فعالیتهای مختلف یا حوزههای مختلف، تقسیم بندی شده و هریک از آنها به یک شرکت منتقل گردد. این عمل باعث میگردد که مرکز قدرت در این صنعت تضعیف شود و به چندین واحد تقسیم شود. کشور ژاپن با استفاده از این استدلال، شبکه ریلی خود را به چهار قسمت تقسیم نموده است.
راه دیگر این است که یک وجه سوم مستقل جهت قضاوت و برخی تصمیمگیریها به وجود بیاید. کارشناسان این صنعت میگویند بعضاً در اختلافات بین راه آهن جمهوری اسلامی و شرکت‌های خصوصی ریلی، این خود راه آهن جمهوری اسلامی است که بر مسند قضاوت مینشیند و رای می‌دهد. بنابراین انتظار انحراف در قضاوت و انحصار قدرت راه آهن جمهوری اسلامی قابل درک است. در صورتی که مقام قضاوت و برخی تصمیم‌گیری‌های کلان به یک نهاد سوم سپرده شود و راه آهن جمهوری اسلامی موظف شود که به این نهاد، پاسخگو باشد، باید انتظار داشت که قدرت راه آهن جمهوری اسلامی کمتر شده و سوگیری ها هم کاهش یابد.
نقاط قوت حمل و نقل ریلی
حمل و نقل ریلی نسبت به سایر شقوق حمل و نقل، ایمن تر، اقتصادیتر، اشغال کمتر زمین برای احداث، مصرف کمتر سوخت، آلودگی کمتر محیط زیست، مزیت در حمل انبوه و حجیم بار در مسیرهای طولانی، مزیت در جابه‌جایی مسافر در مسافت‌های 500 کیلومتر با راه آهن سریع‌السیر و مسیرهای طولانی با خواب راحت، دارای راحتی و رفاه بالاتر در بخش مسافر، سهولت افزایش ظرفیت سیستم ریلی نسبت به سایر شیوه‌ها، نظم پذیرتر بودن سیستم، قابلیت اتوماسیون و مدیریت یکپارچه، استهلاک پایین خط و ناوگان، دارای امکان استفاده از انرژی‌های جایگزین در خطوط برقی، و امکان افزایش سرعت حمل و نقل می‌باشد.
نقاط قوت خاص حمل و نقل ریلی ایران
نقاط قوت صنعت ریلی کشور
نقاط ضعف صنعت ریلی کشور
فرصت‌های حملونقل ریلی ایران
فرصت‌های صنعت ریلی کشور
تهدیدات حملونقل ریلی
تهدیدات صنعت ریلی کشور
چالش‌های پیش روی صنعت ریلی کشور
صنعت ریلی کشور دچار چالش‌هایی به شرح زیر می‌باشد:
واردات کالاهای مستعمل
قیمت پائین انواع لکوموتیو و واگن مستعمل باعث شده است تا انواع کالاهای مستعمل ریلی اعم از واگن و لکوموتیو با سن بیش از 30 سال وارد ناوگان ریلی کشور شوند.در حال حاضر 7 شرکت تولیدکننده ناوگان ریلی در کشور فعال هستند که عمدتاً در راستای سیاست‌های توسعه حملونقل ریلی در کشور ایجاد شده‌اند. متاسفانه توسعه حملونقل ریلی طی دو ده اخیر کمتر از برنامه‌های پیش‌بینی شده محقق گردید و در عین حال بخش قابل توجهی از تقاضای ایجاد شده در این صنعت برای تامین ناوگان ریلی از خارج از کشور تامین گردید و تحرک کافی در سمت تقاضای داخلی در این صنعت ایجاد نکرد.
عدم امکان تامین مالی
عدم امکان تامین مالی از طریق فاینانس و یا گشایش LC داخلی، باعث شده است تا توان رقابتی تولیدکنندگان داخلی با رقبای خارجی کاهش یافته و این شرایط تمایل به واردات را در بخش بهره‌برداری افزایش داده است.
بالابودن هزینه دسترسی به شبکه ریلی
حق دسترسی بخش خصوصی به شبکه ریلی کشور به طور متوسط در حدود 80 درصد کرایه دریافتی است و سهم باقی مانده برای بخش خصوصی امکان و انگیزه لازم برای باقی ماندن و توسعه فعالیت در این صنعت را فراهم نمیکند. در عین حال با نسبت کنونی تسهیم درآمدها امکان خرید ناوگان نو از داخل یا خارج از کشور وجود ندارد و به همین دلیل ورود ناوگان مستعمل با اقبال بیشتری مواجه شده است.
|
|
|
|
| نماد اعتماد الکترونیک | نشان ملی ثبت | گواهی شامد ارشاد |
© کلیه حقوق مادی و معنوی این وب سایت متعلق به داده پردازان هومان پویان می باشد.
