هیدروکلریک اسید چیست؟

این ماده با فلزات و اکسیدهای فلزی و هیدروکسید آنها ترکیب می شود. گاز کلرید هیدروژن در صورتیکه در آب حل شود، اسید کلریدریک نامیده می شود. اسید هیدروکلریک از جمله اسیدهای معدنی قوی به شمار می رود و مایعی بی رنگ و یا متمایل به زرد کم رنگ بوده و بسیار خورنده و غیر قابل اشتعال است. هیدروکلریک اسید به طور طبیعی در اسید معده یافت می شود. pH این اسید بین 0 تا 2 می باشد. هیدروکلریک اسید از قدیم به نام های اسید سالیس، موریاتیک اسید و ارواح نمک معروف بوده و از ویتریول (سولفوریک اسید) و نمک طعام به دست می آمده است.

هیدروکلریک اسید در محلول های تا 38% از HCl (مقدار غلیظ) تهیه می شود. غلظت های بیشتر فقط تا 40% از نظر شیمیایی قابل تولید هستند، اما نرخ تبخیر از آن به بعد به قدری بالا است که نگهداری و استفاده از آن نیازمند ملاحظات بیشتری است مثل دمای پایین و فشار بالا. پس میزان عمده صنعتی آن 30٪ تا 34٪ است که با توجه به حمل و نقل مناسب و اتلاف ماده محدود به علت بخارهای HCl بهینه شده است. غلظت های بیشتر را به جهت کنترل اتلاف از طریق تبخیر باید فشرده و سرد نمود.

تنفس بخار هیدروکلریک اسید خطرناک است و به دستگاه تنفسی آسیب می رساند و اگر قطره ای از آن بر روی پوست بدن بچکد تولید تاول و حتی جراحت های عمیق می کند و در چنین مواردی باید بلافاصله با محلول قلیایی رقیق مانند محلول سودا یا جوش شیرین اثر اسید را خنثی کرد.

با آغاز تولید گسترده در انقلاب صنعتی، هیدروکلریک اسید در صنایع شیمیایی به عنوان یک واکنش گر ناب در تولید مقیاس بزرگ وینیل کلرید برای پلاستیک PVC، و MDI/TDI برای پُلی اُورِتان مورد استفاده قرار گرفت. همچنین اسید کلریدریک در شوینده های خانگی، دارو، پردازش فلزات، تصفیه آب و فاضلاب، تولید کاغذ، سنتز ترکیبات معدنی مانند کلرید کلسیم، کلرید نیکل(II) و کلرید روی، کنترل pH و خنثی سازی، بازسازی رزین های تبادل یونی، رسوب زداها و در پردازش چرم به کار می رود. این ترکیب به عنوان افزودنی مواد غذایی در تولید ژلاتین، آسپارتام، فروکتوز، اسید سیتریک و تصفیه نمک خوراکی استفاده می شود.

یکی از مهم ترین استفاده های هیدروکلریک اسید در اسیدشویی فولاد است تا زنگ یا اکسید آهن را از روی آهن یا فولاد قبل از ورود آن ها به واکنش های بعدی مثل اکستروژن، نورد، "گالوانی کردن و دیگر تکنیک ها، بزداید. HCl در کیفیت فنی با غلظت معمولاً 18٪ رایج ترین عامل اسیدشویی برای اسیدشویی فولادهای کربنی است.

محصولات زیادی توسط هیدروکلریک اسید طی یک واکنش اسید و باز طبیعی منجر به ترکیبات معدنی (غیرآلی) تولید می شوند. مواد شیمیایی درگیر با آب مثل کلرید آهن (III) و پلی آلومینیوم کلراید (PAC) با استفاده از این اسید تولید می شوند. برداشتن رسوب بویلرها، کاهش سنگ معدن ها، تمیز کاری فلزات، تزریق به چاه های نفت در فرایند اسید کاری از جمله موارد کاربرد این اسید می باشد.