حل کننده های شیمیایی ویژه

دسته دیگری نیز از حلال های شیمیایی وجود دارند که با نام White spirit شناخته می شوند. این ترکیبات شامل هیدروکربن هایی با تعداد اتم های کربن بین 7 تا 12 هستند و در ساختار آن ها عموما ترکیباتی همچون هگزان، تولوئن، بنزن و … وجود دارد. این مواد با نام های حلال 402، 403، 406 و … شناخته می شوند و عمده استفاده از آنها مربوط به رقیق کردن لاک و رنگ، پاک کردن تجهیزات صنعتی، تهیه قیر و لاستیک و … است.

حلال های معدنی

همان گونه که گفته شد آب معروف ترین حلال و معدنی است. خواصی مانند قطبی بودن، توانایی تشکیل پیوندهای هیدروژنی و همچنین فراوانی در کره زمین این ماده را به پر مصرف ترین حل کننده موجود تبدیل کرده است.

علاوه بر این ترکیبات آبی حاوی افزودنی های خاص مانند سورفکتانت ها، شوینده ها، بافرها و بازدارنده ها نیز می توانند به عنوان حلال معدنی مورد استفاده قرار گیرند. برخی از حل کننده های معدنی عبارتند از آمونیاک، اسید سولفوریک غلیظ، سولفوریل کلرید فلوراید، کربن دی سولفید و … که در موارد مختلف مورد استفاده قرار می گیرند.

حلال های قطبی و غیر قطبی (Polar & non-polar solvents)

مولکول قطبی به مولکولی گفته می شود که در ساختار خود دارای دو مرکز یا قسمت با بارهای متفاوت (مثبت و منفی) باشند. ترکیبات قطبی قابلیت حل کردن سایر ترکیبات قطبی را در خود دارند. مولکول های خیلی متقارن (همانند بنزن) و هیدروکربن های آلیفاتیک (مانند بنزن) به عنوان مواد غیر قطبی شناخته می شوند. دی متیل سولفوکسید، کتون ها، استرها و الکل ها به عنوان مواد قطبی شناخته می شوند.

حل کننده های پروتیک (Protic)

به حلال هایی گفته می شود که قابلیت ایجاد پیوند هیدروژنی با خود را دارند، یعنی عملا می توانند در پیوندهای هیدروژنی شرکت کرده و یون H+ تولید کنند (همانند آب).