اپلیکیشن زینگ | باربری آنلاین
زینگ - سامانه جامع حمل و نقل

تماس تلفنی

دانلود زینگ
خانه اپلیکیشن زینگ سامانه صادرات و واردات فروشگاه خدمات اطلاعاتی
خدمات جانبی
تماس با ما
زینگ - سامانه جامع حمل و نقل کشوری

تماس تلفنی

دانلود زینگ

جستجو
عضویت در سامانه صادرات، واردات، تجارت
گروه بازرگانی هومان پویان

مرکز تحقیقات و بررسی های اقتصادی اتاق ایران در سی و ششمین شماره بروشور «اقتصاد به زبان ساده» به موضوع «لجستیک» پرداخته است. در این بروشور تلاش شده تجربیات هدفمندی یارانه ها در ایران و آثار آن را بر اقتصاد کشور توضیح داده شود.لجستیک

برای آشنایی علاقه مندان با مفاهیم اقتصادی و به کارگیری صحیح این موارد در تحلیل های اقتصادی، ایده تهیه و ارائه بروشورهایی با عنوان «اقتصاد به زبان ساده» در معاونت اقتصادی اتاق ایران مطرح و توسط مرکز تحقیقات و بررسی های اقتصادی این معاونت به اجرا درآمده است. در شماره سی وششم بروشور اقتصادی به موضوع «لجستیک» پرداخته شده است.

تعریف لجستیک و مفاهیم مرتبط با آن
لجستیک به عنوان پشتیبان فعالیت های تجاری- تولیدی، نقش حیاتی در تحقق رشد اقتصادی هر کشور ایفا می‌کند و اهمیت لجستیک کارا در رشد اقتصادی و تجارت غیرقابل انکار است. لجستیک شبکه ای از فعالیت ها و خدمات است که جابه جایی فیزیکی کالاها در داخل و خارج از مرزها را پشتیبانی می کند. بر اساس تعریف بانک جهانی، لجستیک مجموعه ای از فعالیت ها از قبیل حمل ونقل، انبارداری، یکپارچه سازی بارهای تجاری، ترخیص کالا از گمرک، سیستم های توزیع درون کشوری و نظام های پرداخت است که توسط نهادهای دولتی و بخش خصوصی صورت می پذیرد.

درواقع لجستیک به آن بخش از فرآیند زنجیره تأمین اطلاق می شود که ذخیره سازی و جریان مؤثر و کارای کالاها، خدمات و اطلاعات وابسته به آنها را از نقطه شروع تا نقطه مصرف، جهت پاسخگویی به نیاز مشتریان، برنامه ریزی، اجرا و کنترل می کند. زنجیره تأمین یکی از مفاهیمی است که در تعریف لجستیک بدان اشاره می‌شود و شامل کلیه فعالیت های مرتبط با جریان تولید کالا از مرحله تأمین مواد اولیه تا مرحله تحویل کالای نهایی به مصرف کننده است. از همین رو تأمین کنندگان مواد و قطعات، تولیدکنندگان، توزیع کنندگان و مصرف کنندگان نهایی از عناصر زنجیره تأمین محسوب می شوند.

از دیگر مفاهیم مرتبط با لجستیک می توان به مراکز لجستیکی اشاره کرد. مرکز لجستیکی عبارت است از محلی که در آن کلیه فعالیت های مرتبط با حمل ونقل، انبارداری، توزیع و سایر خدمات لجستیکی کالاها در سطوح بین المللی و ملی توسط چندین متصدی انجام می شود. به بیان دیگر، مراکز لجستیکی، مجموعه ای از امکانات و زیرساخت ها در یک محدوده مکانی مشخص هستند که در آن متصدیان مختلف به ارائه گستره ای از خدمات و فعالیت های لجستیکی می پردازند.

نقش لجستیک در توسعه تجارت و رشد اقتصادی در دنیای به هم پیوسته کنونی، تجارت جهانی توسط شبکه ای از فعالیت های لجستیکی جهانی هدایت می شود و وجود یک شبکه رقابتی از خدمات لجستیک جهانی، ستون فقرات تجارت بین الملل را تشکیل می دهد. امروزه موضوع کاهش هزینه و افزایش سرعت ارائه محصول یا خدمت به مشتری از اهمیت ویژه ای برخوردار است و کارآمدی خدمات لجستیکی نقش کلیدی در تحقق این دو امر ایفا می کند.

بنگاه ها با بهره گیری از فعالیت ها و خدمات لجستیکی کارآمد، نه تنها می توانند در گسترش بازار محصولات خود در سطح ملی به صورت موفق عمل کنند، بلکه از این توانایی نیز برخوردار هستند که توان رقابت پذیری و تجارت خود را در سطح بین المللی افزایش دهند. زیرساخت های لجستیکی کارآمد به واسطه کاهش قیمت تمام شده محصول و کاهش اختلاف قیمت میان تولیدکننده و مصرف کننده، منجر به افزایش رفاه هر دو طرف و شکوفایی اقتصادی می شود.

از طرف دیگر بهبود لجستیک در کشورهای دارای موقعیت جغرافیایی مناسب، سبب می شود که این کشورها درآمدهای فراوانی از این ناحیه به دست آورند و میزان اشتغال نیز در آنها افزایش یابد. در حال حاضر ارتقاء وضعیت کشورها در حوزه لجستیک به یکی از اهداف مهم توسعه اقتصادی تبدیل شده است.

مشاهدات بانک جهانی بر اساس گزارش «بسط ارتباطات به منظور گسترش رقابت: لجستیک تجاری در اقتصاد جهانی طی سال های 2007، 2010 و 2012» گویای آن است که در میان کشورهای دارای سطح درآمد سرانه یکسان، کشورهایی که عملکرد لجستیکی بهتری داشته اند، حداقل یک درصد رشد بیشتر در تولید ناخالص داخلی و دو درصد رشد بیشتر در تجارت را تجربه کرده اند؛ بنابراین امروزه بخش لجستیک به عنوان یکی از ارکان اصلی رشد اقتصادی کشورها شناخته شده است.

ازآنجایی که وضعیت نامناسب شبکه لجستیکی در هر کشور، هزینه های کسب وکار را افزایش می دهد و توانایی کشورها به ویژه کشورهای درحال توسعه را برای پیوستن به زنجیره تأمین جهانی کاهش می دهد، بنابراین سیاست گذاران، پیاده سازی سیاست های منسجم و پایدار برای تقویت و یکپارچه سازی زنجیره تأمین و بهبود وضعیت لجستیک را نه تنها در کشورهای دارای بهترین عملکرد در حوزه لجستیک، بلکه برای کشورهای نوظهور نیز به عنوان موتوری برای رشد ضروری می دانند.

زیرساخت های لجستیکی
هرگاه سخن از لجستیک در سطح ملی و بین المللی به میان می آید، ناخودآگاه تصویری از اشکال مختلف حمل ونقل کالا در ذهن شکل می گیرد. این در حالی است که حمل ونقل تنها یک جزء از بخش لجستیک را تشکیل می دهد. حوزه لجستیک از چنان گستردگی برخوردار است که مؤلفه های تشکیل دهنده آن از سطوح بنگاهی تا سطوح کلان یک کشور را شامل می شود. در یک تقسیم بندی کلی مؤلفه ها و زیرساخت های لجستیکی در دو دسته فیزیکی (عمومی و خصوصی) و غیر فیزیکی (نرم افزاری و پشتیبانی کننده) طبقه بندی می شوند.

بررسی وضعیت لجستیک در ایران
ایران دارای مزیت ها و پتانسیل های زیادی در زمینه لجستیک است که از مهم ترین آنها می توان به قرار گرفتن در منطقه خاورمیانه و در مسیر پنج کریدور اصلی ترانزیت و حمل ونقل بین المللی، امکان استفاده از همه روش های حمل ونقل، دسترسی به آب های آزاد، داشتن سواحل آبی و مرزهای خشکی گسترده، برخورداری از بنادر متعدد و شبکه جاده ای گسترده اشاره کرد. کشور ما به دلیل برخورداری از این مزیت ها، توانایی تبدیل شدن به یکی از مراکز مهم تجارت در منطقه و حتی دنیا را داراست، اما متأسفانه تاکنون توسعه لجستیک در کشور به طورجدی موردتوجه قرار نگرفته است.

نگاهی به جایگاه ایران در شاخص های مرتبط با حوزه لجستیک، به خوبی بیانگر ضعف عملکردی کشور در این زمینه و عدم توسعه زیرساخت های لجستیکی است. بر اساس آخرین گزارش بانک جهانی، ایران در شاخص عملکرد لجستیک سال 2018، دارای نمره 2.85 از 5 (بهترین وضعیت) است و جایگاه 64 را در میان 160 کشور به خود اختصاص داده است.

هرچند که مقایسه این آمار با وضعیت کشور در سال 2016 نشان می دهد که طی سال های اخیر وضعیت ایران در بخش لجستیک بهبود یافته، اما در قیاس با متوسط نمره و رتبه کشور در شاخص مذکور طی سال های 2018-‌2012 که به ترتیب معادل 2.71 و 81 است، ایران در حوزه لجستیک پیشرفت چندانی نداشته و از زیرساخت های لجستیکی کارآمد برخوردار نیست.

وضعیت ایران در برخی از اجزاء رکن زیرساخت‌های گزارش رقابت‌پذیری جهانی 2018شاخص

مقایسه وضعیت ایران با برخی از کشورها در نمودار زیر تأکیدی بر این مهم است که عدم توسعه بخش لجستیک و وضعیت نامناسب زیرساخت های لجستیکی، کاهش قدرت رقابت پذیری و تجارت کشور را به دنبال‌ داشته‌است.

وضعیت ایران در قیاس با برخی از کشورها در رکن زیرساخت‌های گزارش رقابت‌پذیری جهانی 2018
شاخص

 آسیب‌شناسی وضعیت لجستیک در ایران و ارائه راهکار
با وجود پتانسیل‌ها و مزیت‌های منحصربه‌فرد لجستیکی در ایران، تاکنون بنا به دلایل گوناگون، توسعه لجستیک و زیرساخت‌های آن در کشور ما مغفول مانده است. عمده‌ترین چالش‌های حوزه لجستیک کشور را می‌توان موارد زیر برشمرد.

  • عدم وجود سند جامع برای حوزه لجستیک
  • فقدان حمل‌ونقل چندوجهی در کشور
  • عدم شکل‌گیری و توسعه شرکت‌های لجستیکی طرف سوم
  • عدم مشارکت بخش خصوصی در توسعه لجستیک
  • نابسامانی و عدم هماهنگی در زنجیره‌های تأمین کالا و سازمان‌های مرتبط
  • عدم توسعه مراکز لجستیکی در ایران و تبدیل نشدن کشور به هاب تجاری در منطقه
  • عدم توسعه زیرساخت‌های فیزیکی

جمع‌بندی
امروزه لجستیک نقش کلیدی در تحقق رشد اقتصادی ایفا می‌کند و پایه و اساس تجارت داخلی و خارجی را تشکیل می‌دهد. برخورداری از خدمات و فعالیت‌های لجستیکی کارآمد، به میزان قابل‌توجهی موجب کاهش هزینه و افزایش سرعت تحویل کالا به مشتری و نتیجتاً گسترش بازار محصولات بنگاه‌ها در سطح ملی و بین‌المللی می‌شود.

اهتمام جدی به بهبود وضعیت لجستیک، علاوه بر افزایش توان رقابت‌پذیری و تجارت، منجر به افزایش رفاه مصرف‌کننده و تولیدکننده، شکوفایی اقتصادی، ایجاد منابع درآمدی برای کشورهای دارای موقعیت جغرافیایی مناسب و افزایش اشتغال در آنها می‌شود. در حال حاضر بهبود وضعیت کشورها در حوزه لجستیک به یکی از اهداف مهم توسعه اقتصادی تبدیل شده و کشورها برای ماندگاری در عرصه رقابت، اقدامات ویژه‌ای در راستای بهبود عملکرد لجستیک انجام داده‌اند که از مهم‌ترین آنها می‌توان به استفاده از شیوه حمل‌ونقل چندوجهی و برون‌سپاری خدمات لجستیکی به ارائه‌کنندگان خدمات لجستیکی به‌ویژه 3PL ها اشاره کرد.

ایران به لحاظ قرار گرفتن در یک موقعیت جغرافیایی استراتژیک و برخورداری از مزیت‌های لجستیکی فراوان، به‌طور بالقوه به‌عنوان یک کشور تجاری- لجستیکی شناخته می‌شود و بهبود فعالیت‌ها و خدمات لجستیکی و دارا بودن زیرساخت‌های توسعه‌یافته در این حوزه، ضرورتی انکارناپذیر برای افزایش توان رقابت‌پذیری و توسعه تجارت کشور محسوب می‌شود.

ازآنجایی‌که در سند چشم‌انداز افق 1404، دستیابی به جایگاه اول اقتصادی، علمی و فناوری در سطح منطقه برنامه‌ریزی شده است، لذا بهبود خدمات و زیرساخت‌های لجستیکی می‌تواند کمک شایانی به طی کردن این مسیر و دستیابی به هدف موردنظر کرد. از وجهی دیگر، کاهش وابستگی اقتصاد ایران به درآمدهای نفتی به‌عنوان مهم‌ترین راهکار توسعه اقتصادی کشور، منوط به عرضه محصولات داخلی با کیفیت، قیمت و سرعت قابل‌رقابت در بازار جهانی است که تحقق این مهم، بدون وجود زیرساخت‌های مناسب و بهینه لجستیکی امکان‌پذیر نیست. لذا توجه جدی به مقوله لجستیک و سرمایه‌گذاری برای گسترش و توسعه زیرساخت‌های لجستیکی، امری ضروری در پیشرفت و توسعه اقتصادی و تجاری کشور محسوب می‌شود.

در همین راستا با توجه به موانع و مشکلات پیشروی حوزه لجستیک، اقداماتی نظیر تدوین نقشه راه جامع لجستیک، ایجاد و به‌کارگیری حمل‌ونقل چندوجهی، حمایت از ایجاد شرکت‌های لجستیکی طرف سوم، مشارکت بخش خصوصی در توسعه لجستیک، ساماندهی زنجیره‌های تأمین کالا در کشور، ایجاد و توسعه مراکزی لجستیکی و ارتقاء زیرساخت‌های فیزیکی در کنار وجود یک نهاد متولی مشخص و واحد برای سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی در حوزه لجستیک، می‌تواند تأثیر بسزایی در بهبود عملکرد لجستیکی کشور داشته باشد.

علاقه مندان می توانند متن کامل سی وششمین بروشور اقتصاد به زبان ساده با موضوع «لجستیک» را از اینجادانلود کنند.

منبع:پایگاه خبری اتاق ایران

کشتیرانی
حمل زمینی
وانت
حمل هوایی
نظر شما
نام و نام خانوادگی:

شماره تماس (نمایش داده نمی شود):

کد امنیتی: captcha

متن پیام: (نظر شما پس از بررسی منتشر خواهد شد)


مطالب مرتبط:
مخفی کردن >>