عنصر اربیم چیست؟

عنصر اربیم از عناصر شیمیایی جدول تناوبی مندلیف بوده و با نماد شیمیایی Er شناخته می شود. عدد اتمی عنصر اربیم 68 و عدد جرمی آن 167.259 است. خواص عنصر اربیم موجب شده است تا این عنصر در گروه 3 و تناوب 6 جدول تناوبی قرار گیرد. عنصر اربیم از عناصر واسطه داخلی و در دسته لانتانید ها جای گرفته است. کاربرد یون اربیم به دلیل خواص فلورسنت در لیزر صورت می گیرد.

عنصر اربیم از فلزات کمیاب بوده و از خواص فیزیکی عنصر اربیم می توان به نرمی و رنگ نقره ای آن اشاره نمود. کاربرد عنصر اربیم در فناوری هسته ای نیز دیده می شود.در سال 1843 دانشمندی به نام Carl Gustaf Mosander عنصر اربیم را کشف نمود. این دانشمند ایتریا را از گادولینیت معدنی و به سه صورت، به نام های ایتریا، اربیا و تربیا جدا نمود.

کارل نام این ماده را از نام شهر Ytterby گرفته است که مقادیر زیادی ایتریا و اربیم در آن وجود دارد.نکته جالب این است که در آن زمان، اربیا و تربیا را با هم اشتباه گرفتند. بعد از1860 آنچه که تربیا می شناختند، اربیا نام گذاری شد. سپس بعد از سال 1877 نیز آنچه که اربیا می دانستند تربیا نام گذاری شد.

در نهایت در سال 1905 دانشمندانی به نام George Urban و Charles James به طور مستقل ترکیب Er2O3 نسبتا خالص را جداسازی نمودند. بعد از سال 1934 هنگامی که کارگران کلرید بدون آب را با بخار پتاسیم کاهش دادند، فلز خالص اربیم به صورت قابل قبول تولید شد.

منابع عنصر اربیم

همانند سایر عناصر خاکی کمیاب این عنصر نیز هرگز در طبیعت به شکل عنصر آزاد یافت نمی شود. این ماده را می توان همراه سنگ معدن های شن مونازیت یافت کرد. در گذشته جداسازی عناصر خاکی کمیاب از یکدیگر بسیار مشکل و هزینه بر بود. اما با ابداع روش تبادل یونی در اواخر قرن بیستم، به میزان زیادی هزینه تولید کلیه فلزات خاکی کمیاب و ترکیبات شیمیایی آن ها کاهش یافت.

منابع تجاری اصلی عنصر اربیم از معادن xenotime و euxenite است. فلز اربیم به شکل گرد بوده و بنابراین خطر آتش زایی و انفجار دارد. اقتصادی ترین منابع اربیم، کانی های گزنوتیم و اگزنیت در نروژ و رس های جاذب یون در جنوب چین هستند. امروزه چین عمده ترین تولیدکننده اربیم در جهان است. در کانی هایی که غلظت ایتریم زیاد است، حدود 4% تا 5% اربیا وجود دارد. پس از حل شدن در اسید، یون اربیم به حد کافی موجود هستند که رنگ صورتی به محلول دهند.