سنگ حدید چیست؟

هماتیت یا حدید یکی از فراوان ترین کانی در پوسته زمین است که می توان آن را یکی از منباع و اشکال سنگ معدن آهن نام برد. استفاده از خواص سنگ حدید در گذشته و یا کاربردهایی نظیر رنگدانه سرخ از خاک هماتیت و پودر ساینده از مواردی است که موجب توجه بشر واقع شده است. در قدیم هماتیت با نامهایی چون شبانگ، خماهن و شاذنج خوانده می شد.

حدید یا هماتیت (به انگلیسی Hematite) از واژه یونانی "haimatitis" به معنی "خون قرمز" است. یکی از دلایل این نامگذاری می تواند پودر خورد شده آن باشد که آب را رنگی می کند و یا ظاهر شدن هماتیت به صورت نقاط قرمز رنگ در سنگهایی مثل سنگ خون باشد. همین نمادگرایی موجب شد که در گذشته از حدید برای دفع طلسمات خونریزی و یا در سوگواری استفاده شود.

صورت نگارهای یافت شده در غارهای باستانی نشان می دهد هماتیت جزو اولین رنگدانه هایی است که در از آن در آرایش و یا نقاشی استفاده می کردند. اولین بار حدود 40 هزار سال پیش مردم باستان کشف کردند که با خورد کردن هماتیت و تبدیل آن به پودر می توانند از خاصیت رنگی آن استفاده کنند.

از آنجایی که این ماده معدنی در سرتاسر جهان وجود داشت سبب شد تا به عنوان اولین کالای رنگدانه قرمز بین مردمان مختلف داد و ستد شود. در دوران رنسانس که هنرمندان نقاشی های رنگ روغن خود را به نمایش می گذاشتند، رنگدانه های قرمز هماتیت (حدید) یکی از مهم ترین اجزای مورد استفاده آنها بود. از آنجا که رنگ قرمز هماتیت مات بود آن را با رنگدانه های سفید مخلوط می کردند تا سطح بدن که صورتی بود را بکشند.

هماتیت یا حدید یک کانی تیره رنگ با سختی موهس 5.5 تا 6.5 است که از اکسید آهن با فرمول شیمیایی (Fe2O3) تشکیل شده است. هماتیت در طیف های رنگ سیاه تا استیل، قهوه ای مایل به قرمز و خاکستری نقره ای وجود دارد. از نظر فیزیکی هماتیت یا حدید دارای رنگ خاکه قرمز خونی و فرم شکستگی نامنظم و صدفی شکل یا رشته ای (نوک تیز) و بدون کلیواژ می باشد.

ساختار کریستالی هماتیت به صورت هگزاگونال شش وجهی به صورت بلورهای سیاه و براق صفحه ای شکل است که به آنها اسپکیولاریت (Specularite) می گویند. این کلمه به معنی آینه است زیرا در ایام قدیم این کانی را بعد از تراش و صیقل به عنوان آینه استفاده می کردند. سنگ حدید پراکندگی، پدیده چند رنگی و فلورسانس نداشته و به صورت غیر شفاف و مات در طبیعت یافت می شود.