معادن سنگ گارنت دمانتوئید در ایران و جهان

از نظر تاریخی، روسیه تولید کننده مهم دمانتوئیدها بوده است. از منابع قابل توجه باکیفیت گوهری می توان به منطقه کوههای اورال، فلات Koryakskoe و شبه جزیره کولا اشاره کرد. امروزه معادن تاریخی روسیه دیگر دمانتوئید را تولید نمی کند و یا مقامات اجازه استخراج نمی دهند. مقادیر کوچکی در آلمان، ایتالیا، پاکستان، ماداگاسکار، سوئیس، زئیر، ایران، آمریکا است. از سال 1996 و 2009 به ترتیب، نامیبیا و ماداگاسکار به منابع مهم تجاری تبدیل شده اند. حتی با کشف منابع جدید، دمانتوئید خیلی کمیاب است. هر قیراط سنگ پاک و قابل تراش جواهری ارزش بالایی دارد.

به دلیل غلظت بیشتر آهن، دمانتوئید منشا آفریقایی متمایل به سبز مایل به زرد، سبز زیتونی یا قهوه ای است. از طرف دیگر، ذخایر روسی رنگ خود را مدیون کروم می دانند و تمایل به سبز روشن دارند.سنگهای گارنت سبز شاهین دژ، تکاب، کردستان، کرمان و زاهدان را از دمانتوئیدهای سبز ایران موجود در ایران هستند. نوع گارنت دمانتوئید کرمان شهرت جهانی داشته و حتی در بازار جهانی این گونه بعد از گارنت سبز نیجریه در اهمیت بالایی قرار دارد. اخیرا نوع درشت بلورهای آن در جنوب سیرجان و دیگر نقاط در شمال غرب ارومیه با وزن بیش از 20 قیراط استخراج شده است.

متاسفانه به دلیل شرایط زمین شناسی و تکتونیکی، بیشتر گارنت های دمانتویید در ایران دارای ترک داخلی هستند و ارزش آنها را بعد از تراش پایین می آورد. همچنین نمونه های پاک و درشت آنها که همزمان پاک باشند بسیار کمیابند. با این حال اگر شرایط صادرات آن وجود داشته باشد می تواند واردات ارزی خوبی به کشور ما داشته باشند.

درخشندگی و شکست نور بالا (1.80 تا 1.89)، جلای بسیار خوب و رنگ سبز سیر در این سنگ از دیگر گوهر سنگهای معروف مانند زمرد، پریدوت، یاقوت، سافیر و حتی از الماس های با کیفیت خوب، بیشتر و قوی تری است.

در حالی که رنگ دمانتوئید هرگز با بهترین زمرد برابر نیست، نوع رنگ سبز زمردی ایده آل است. رنگ باید تا حد ممکن پررنگ باشد، بدون اینکه بیش از حد سبز تیره یا مایل به زرد باشد. باور بر این است که رنگ دمانتوئید به دلیل وجود عنصر جزئی کروم است. لازم به ذکر است که اثر آتش (fire) به بهترین وجه در نوع کمرنگتر و رنگ کمتر اشباع تر دمانتوئید دیده می شود. بنابراین ترجیح رنگ سلیقه فردی است. بعضی از افراد رنگ بدنه شدید و آتش کمتری را انتخاب می کنند، در حالی که دیگران رنگ بدن روشن و آتش بیشتری را ترجیح می دهند.