نحوه تشکیل و استخراج زمرد چگونه است؟

تشکیل بلور زمرد فرآیندی آهسته و طولانی است همانند کانی های دیگر این گوهرسنگ نیز از مواد مذاب درون زمین و تحت فشار و حرارت بالا به وجود می آید که می توان آنها را در گرانیتها، پگماتیت ها (پسمانده ماگما)، شیست ها و نهشته های آبرفتی پیدا کرد.برعکس یاقوت کبود و یا روبی، اهمیت استخراج زمرد در معادن ثانویه پایین بوده و غالبا از ذخایر اولیه در شیارها، رگه و شکافها صورت می گیرد و مستقیما از سنگ مادر حاوی آن انجام می شود.

رنگ زمردسنگ زمرد به رنگ سبز با دامنه ای از سبز مایل به زرد تا سبز مایل به آبی دیده می شود ولی بهترین رنگ آن اشباع شده از سبز سیر خالص با تُن رنگی تیره می باشد. این نوع رنگ حتی چنانچه ناخالصی و پاکی آن زیاد باشد باز هم از نوع سبز روشن ولی شفاف آن با ارزش تر است. زمرد شفاف طبیعی که یکی از چهار گوهرسنگ گرانبهاست و با رنگ سبز زیبایش بی شک مشهورترین عضو خانواده بریل است.

دیگر رنگهای بریل نیز ارزش گوهری دارند مانند آکومارین (آبی)، هلیدور و بریل طلایی (زرد)، مورگانیت (صورتی)، بیگسبیت (قرمز) و گوشنیت (بیرنگ). رنگ سبز عمیق زمرد مدیون حضور مقدار ناچیزی از فلزات رنگ زا کرومیوم و یا وانادیوم است. تا قبل از سال 1963 میلادی تصور می شد که رنگ سبز آن فقط بخاطر وجود کروم است تا اینکه معدنی از آن در برزیل یافت شد که وانادیوم نیز در آن مشاهده می شد.

گاها دیده شده بعضی زمرد های یافت شده در معادن دارای روتایل هایی سوزنی شکل یا خطوط و اشکالی (تراپیچ) گونه هستند.یکی از پدیده های نوری کمیاب وجود سوزنی شکل هایی در یک جهت اند که باعث به وجود آمدن پدیده نوری چشم گربه (cat’s eye) اند. این زمرد های خاص با این پدیده کمیاب بوده و به نسبت قیمت بالاتری به نسبت نمونه عادی دارند.

رکورد گران ترین قطعه زمرد چشم گربه ای فروخته شده در جهان در دستان این زمرد دو قلو است. از ویژگی های این قطعه می توان به کیفیت بسیار بالا و اینکه هر دو سنگ از یک سنگ تراش خورده و کالیبره هستند اشاره کرد.زمرد با پدیده استار بسیار کمیاب بوده و بسیار کم در بین زمرد های جهان دیده شده است. تمامی این پدیده های کم نظیر از اینکلوژنها و ناخالصی های درون سنگ ناشی می شود. پس همیشه ناخالصی باعث کم شدن ارزش سنگ نمی شود!