زمرد تراپیچ چیست؟

زمردهای کلمبیایی، که در اعماق کوه های کوردیلرا رشته کوه آند یافت می شوند، یکی از بهترین زمردهای جهان هستند. زمردهای کلمبیایی به دلیل رنگ سبز پر جنب و جوش و زنده خود معروفند که این رنگ به دلیل وجود عنصر کم مقدار کرومیوم در آنها ناشی می شود. هنگامی که این زمردها به فرم بلور تراپیچ (Trapiche) یا چراخ ارابه ای (الگوی متمایزی شبیه چرخ با شش پره) شکل بگیرند، از آنها به عنوان دیدنی ترین و خارق العاده ترین بلورهای طبیعت یاد می شود.

زمردهای تراپیچ کلمبیایی برای اولین بار توسط کانی شناس فرانسوی امیل برتراند (1879) در جلسه انجمن زمین شناسی فرانسه توصیف شد: "بلورهای عجیب و نادر زمرد … از موسو، جمهوری گرانادای جدید"
هرچند هیچ توضیحی در مورد چگونگی شکل گیری و یا نامگذاری پیششن آنها وجود نداشت.

"Trapiche de caña de azucar" نام اسپانیایی چرخ دنده شش تایی است که برای له کردن نیشکر جهت آب گرفتن از آن استفاده می شود، بنابراین نام تراپیچ "Trapiche" به معنی "چرخ ارابه ای"، برای کوراندوم و تورمالین و همه گوهرهای دارای ویژگی اینکلوژن تراپیچ شکل گفته می شود.در گوهرهای چرخ ارابه ای، این بافت ناشی از توزیع عناصر عامل رنگ یا از اینکلوژنهای در قسمتهای متناوبی کریستال است.

در هنگام تشکیل بلور زمرد، ناخالصی های کربن سیاه ممکن است وارد این پروسه شود. به دلیل ساختار بلوری هگزاگونال زمرد، این ناخالصی ها در خطوط اتصال (پیوندگاه) بلوری پر می شوند و یک الگوی شعاعی شش گوشه را تشکیل می دهند. در برخی از زمردهای تراپیچ، اینکلوژنهای آلبیت، کوارتز، مواد کربنی یا لوتیت ممکن است هسته زمرد شش گوشه را ترسیم و طرح اولیه را شکل دهند. از آنجا، آنها در پره هایی گسترش می یابند که مواد زمرد اطراف را به شش بخش ذوزنقه ای تقسیم می کنند.

در مرکز، ابتدا هسته زمرد تحت شرایط هیدروترمال رشد می کند، اما اگر این شرایط برای مدتی کُند یا حتی متوقف شود، ممکن است ناخالصی ها وارد و مخلوط شوند. با از سرگیری شرایط رشد، ممکن است زمرد و مثلاً آلبیت تشکیل شود. اگرچه صفحات منشوری هگزاگونال هسته بلور می توانند رشد یکنواخت خود را حفظ کرده و زمرد خالص تولید کنند، اما آلبیت، نواحی رشد یافته از لبه ها و بین صفحات شش گوشه را پر می کند.

این امر منجر به تشکیل شش بخش زمرد شفاف و شش ترکیب آلبیت عمدتاً با مقداری زمرد می شود. اگرچه هسته هگزاگونال اغلب ممکن است بریل بی رنگ و شفاف باشد، اما می تواند سبز نیز باشد. در تجزیه و تحلیل زمردهای کلمبیا موزو (Muzo) سال 1970 توسط کانی شناس آمریکایی، K. Nassau و K. A. Jackson دریافتند که عامل اصلی رنگ آنها وانادیوم است.