توسعه ترانزیت مابین ایران، هند و افغانستان

محمد راستاد در نشست شورای هماهنگی موافقت‌نامه ترانزیتی سه جانبه ایران-هند و افغانستان (موافقت‌نامه چابهار) که در تهران برگزار شده است، با بیان این که این نشست فرصتی مغتنم برای توسعه مناسبات و همکاری‌های بین‌المللی است گفت: موافقت‌نامه کریدور حمل‌و‌نقل بین‌المللی چابهار نقش مهمی در توسعه روابط سه کشور ایران، هند و افغانستان دارد.

راستاد با بیان این که کشورهای مختلفی از راه اندازی این کریدور و امضای موافقت‌نامه چابهار بهره‌مند می‌شوند، ادامه داد: کشورهای حاضر در مناطق آسیای جنوبی و شبه قاره هند، آسیای میانه، حوزه قفقاز، کشورهای حوزه خلیج فارس و دریای عمان، کشورهای حوزه آفریقای شرقی و روسیه با این کریدور با یکدیگر مرتبط شده و در کوتاه‌ترین زمان مناسبات تجاری خود را به سرانجام می‌رساند. سال 95 موافقتنامه ترانزیتی چابهار به امضای مسئولان سه کشور ایران، افغانستان و هند رسید و سال 96 این موافقتنامه در مجلس تصویب و مردادماه برای اجرا ابلاغ شد.

راستاد با بیان این که انتظار می رود در سال‌های آینده شاهد رشد ترانزیت منطقه ای از کریدور چهار باشیم، تصریح کرد: ایران5800 کیلومتر ساحل حمل و نقل دریایی دارد که فرصت مهمی برای توسعه روابط با کشورهای حوزه خزر و خلیج فارس به شمار می رود.

او طرح‌های توسعه ای بنادر استراتژیک کشور را برشمرد و یادآور شد: بنادر شهید رجایی، امام خمینی، بوشهر، چابهار، انزلی و امیرآباد مهم ترین این بنادر به شمار می روند که طرح های توسعه‌ای در آنها در لیست اقدام است.

مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی برای توسعه ترانزیت منطقه، بر استفاده از کریدورهای ترانزیتی خصوصا کریدور شمال- جنوب، تسهیل دسترسی به مسیرهای ترانزیتی از سوی کشورهای حاضر در کریدور، رفع موانع زیربنایی و مشکلات نرم افزاری، تسهیل دسترسی به خدمات درب تا درب، توسعه مشارکت بخش خصوصی، توسعه همکاری‌های بین‌المللی، یکسان سازی قوانین و مقررات حمل و نقل دریایی کشورهای حاضر در موافقت نامه و کریدورهای منطقه ای و تعدیل نرخ تعرفه‌های گمرکی و حمل‌ونقل میان کشورهای حاضر در توافقنامه چابهار تأکید کرد.

او با بیان این که تا دو ماه آینده بر اساس ماده 10 موافقتنامه چابهار کمیته ای تشکیل می‌شود، تصریح کرد: سه کشور هند، افغانستان و ایران نقش موثری در اجرای موافقتنامه چابهار دارند.

او با یادآوری ترانزیت 9 کشتی حامل گندم صادراتی هند از طریق بندر چابهار به افغانستان، افزود: تا دو هفته آینده شرکت هندی بهره‌برداری موقت از بندر چابهار را آغاز می کند.

معاون وزیر راه و شهرسازی با بیان این که با سرمایه گذاری های بعدی شرکت هندی IPGL شاهد افزایش مبادله کالا بین سه کشور خواهیم بود، اظهار کرد: یکی از برنامه‌های مهم ما استفاده از پتانسیل سه کشور برای توسعه صادرات است.

راستاد تأکید کرد: با توجه به این که طرف هندی به تعهدات خود پایبند بوده هیچ مشکلی برای آغاز فعالیت اپراتور هندی در بندر چابهار وجود ندارد.

او افزود: ایران تعهد خود به اجرای کامل مفاد موافقنامه چابهار را اعلام می دارد و امیدوار است امضای این موافقنامه زمینه توسعه تجارت و ترانزیت را فراهم کند.

قائم مقام وزیرامور خارجه هند گفت: این کشور بی صبرانه منتظر افتتاح طرح‌های راه آهن چابهار-زاهدان و خواف- هرات است.

تیرو مورتی قائم مقام وزیر امور خارجه هند نیز نشست شورای هماهنگی موافقتنامه ترانزیتی سه جانبه ایران، هند و افغانستان (موافقتنامه چابهار) گفت: بندر چابهار کانون حمل و نقلی منطقه محسوب شده و می‌تواند در توسعه روابط تجاری سه کشور ایران، هند و افغانستان موثر باشد. او با بیان این که کشتیرانی شریان حیاتی کشورها برای توسعه محاسبات اقتصادی به شمار می‌رود، ادامه داد: راه‌اندازی این کریدور و امضای موافقتنامه چابهار به هماهنگی بیشتر شرکت‌های کشتیرانی کشورها منجر خواهد شد.

قائم مقام وزیر امور خارجه هند با اشاره به لزوم توسعه زیرساخت‌های حمل‌و‌نقلی میان سه کشور به خصوص در مسیر ایران یادآور شد: پروژه راه آهن خواف-هرات و چابهار به زاهدان، دو پروژه ریلی مهم هستند که در دست احداث هستند و بهره برداری از آنها مشکل سختی ارتباط ایران با افغانستان را برطرف خواهد کرد.بندر چابهار در مسیر ارتباطی هند به آسیای میانه قرار دارد و می توانیم این بندر را به کانون فعالیت‌های ترانزیتی خود تبدیل کنیم.

قائم مقام وزیر امور خارجه هند با اشاره به برگزاری مسابقه رالی اتومبیلرانی INSTC که در سال جاری میلادی برگزار می‌شود، گفت: برگزاری این مسابقه اتومبیل‌رانی از مسیر کریدور چابهار می تواند در شناسانده شدن این دالان و تثبیت موافقتنامه چابهار موثر باشد.

این مقام ارشد وزارت امور خارجه هند خاطرنشان کرد: ریزه کاری های ابتدایی امضای موافقتنامه ممکن است سرعت پیشرفت کار را کُند کند اما هر چه دقت کار در ابتدا بیش تر باشد در نهایت مطمئن تر می توان همکاری ها را ادامه داد، بنابراین باید مناسبات امضای موافقتنامه به صورت گام به گام عملیاتی شود.

معاون وزیر حمل و نقل افغانستان گفت: توسعه ترانزیت منطقه‌ای میان ایران-هند و افغانستان از محل امضای موافقتنامه چابهار جزو اهداف اصلی این کشور محسوب می‌شود.

امام الدین وریماچ معاون وزیر حمل و نقل افغانستان نیز در این مراسم گفت: همکاری های سه کشور در امور اقتصادی باعث رشد اشتغال و توسعه پایدار کشورها می شود. با توجه به اهداف توسعه پایداری که سازمان ملل متحد طراحی و به کشورها ابلاغ کرده است، امضای موافقت‌نامه چابهار می‌تواند از این دست همکاری‌ها به شمار رفته و زمینه رشد کشورها را فراهم کند.

او افزود: در 16 سال گذشته کانون روابط اقتصادی افغانستان، ارتباط با کشورهای منطقه بوده است. از آن جایی که افغانستان از نظر جغرافیایی جزو کشورهای بدون ساحل و مرکزی به شمار می‌رود، امیدواریم با امضای این توافق‌نامه بتواند پلی میان کشورها بوده و بار را به صورت آسان عبور بدهد.

معاون وزیر حمل و نقل افغانستان تصریح کرد: ما نیازمند ایجاد چارچوب قانونی لازم برای اجرای این موافقت‌نامه هستیم. به همین دلیل افغانستان مشتاقانه و با مشارکت ایران و هند و بخش خصوصی سعی در انعقاد این موافقت‌نامه داشته است.

وریماچ یادآور شد: توسعه ترانزیت نیازمند سرمایه گذاری، برنامه ریزی و هماهنگی بین کشورهاست. این مسئله در اجلاس اخیر RCC بررسی شد و ما به دنبال بهبود ترانزیت از مسیر افغانستان هستیم.

به گفته این مقام ارشد وزارت حمل‌و‌نقل افغانستان، طرح‌های توسعه سه کشور و اجرای رضایت‌بخش موافقت‌نامه چابهار از اهداف اصلی حوزه حمل‌و‌نقل این کشور به شمار رفته لذا می‌بینیم روند رشد تجارت در منطقه در حال افزایش است. به همین دلیل به همکاری خود با ایران و هند برای راه‌اندازی کریدور چهار ادامه خواهیم داد.