یاتاقان زدن خودرو و انواع آن

مهم ترین بخش چرخشی موتور خودرو همین یاتاقانها هستند و چون وجود آنها باعث می شود که اصطکاک بین فلزات حذف شود هر گونه اختلالی در این مکانیزم باعث از بین رفتن لایه روغن oil film و تماس فلز با فلز می شود که در اصطلاح به آن یاتاقان زدن می گویند.

تماس میل لنگ با شاتون و نیز پایه های نگهدارنده بدنه موتور از طریق یاتاقان است و این یاتاقانها روی لایه ای از روغن حرکت می کنند، اگر به هر دلیلی این لایه روغن از بین برود تماس فلز با فلز صورت می گیرد که نتیجه اش اصطکاک و تولید حرارت شدید است ( از طرفی موتورهای احتراق داخلی خودشان گرمای زیادی هم تولید می کنند و این گرم شدن مزید بر علت شده و شتاب می گیرد).

توجه: وقتی موتور یاتاقان میزد بلافاصله باید موتور خاموش شود در غیر اینصورت سبب کج شدن میل لنگ می شود.

استفاده از روغن نامرغوب و غیر اصلی (Fake) و تعویض دیرهنگام آن سبب بروز حالت لجنی در روغن می شود. در این حالت با پدیدار شدن رسوبات و جرم قطعات خودرو دچار جرم گرفتگی می شوند زمانی که این جرم گرفتگی به مجاری روغن نفوذ کند سبب اختلال در فرآیند روغن کاری می شود که این جرم گرفتگی مسیرهای انتقال روغن و جرم گرفتگی خود پمپ روغن سبب عدم روغن کاری صحیح یاتاقان ها می شود و یاتاقان ها در شرایط بسیار بدی قرار می گیرد.

وجود براده در کف کارتل روغن سبب تجمع پلیسه و رسوبات در توری فیلتر روغن می شود. سیستم CVVT و زنجیر تایم و سفت کن های هیدرولیکی آن نیز جرم شدیدی می گیرد. با باز کردن پایین موتور متوجه می شوید که بابیت یاتاقان های متحرک سیلندرها نیز از بین رفته است. یاتاقان متحرک قطعه نیم دایره شکل است که بین شاتون و میل لنگ قرار دارد و بابیت به سطح داخلی یاتاقان که آبه کاری شده است گفته می شود.

علائمی که نشان می دهد موتور ممکن است یاتاقان بزند:

• چراغ روغن روشن مانده و گاهی چشمک میزند. در دور آرام (970rpm) هیچ صدایی از موتور بگوش نمی‌رسید. با افزایش دور از 1200 rpm به بالا صدای یاتاقان های متحرک کاملاً واضح شنیده می شد. این صدا شبیه به صدای برخورد دو فلز به یکدیگر است.
• اگر خودرو یاتاقان یا شاتون بزند که باید میل لنگ هم به تراشکاری رفته و بر اساس مقدار خرابی که در آن ایجاد شده بر اساس اندازه های استاندارد میل لنگ و یاتاقان تراش داده شود گاهی هم اصلا میل لنگ قابل تعمیر نیست چون یا قبلا تراش رفته و به اصطلاح اندازه اش 60 است و یا آنقدر صدمه دیده که قابل تعمیر نیست.

علت یاتاقان زدن موتور چیست ؟

•  خرابی پمپ روغن oil pump.
•  بدون آب ماندن موتور ( بخاطر نشت آب از رادیاتور و شلینگ ها و یا نشتی های دیگر) و هر علتی که باعث داغ کردن موتور می شود در واقع همانطوریکه تب کردن در بدن باعث تشنج می شود داغ کردن موتور هم یک مشکل بزرگ است که نباید نادیده گرفته شود.
• کثیف بودن فیلتر روغن و یا کهنه بودن بیش از اندازه روغن.
• راندن موتور با سرعت های خیلی زیاد به طوریکه دور موتور به محدوده قرمز نزدیک شود.

چه موقع باید یاتاقان ها را عوض کرد
در صورت وجود هر گونه خراشیدگی و یا سائیدگی بابیت یاتاقان ها؛ لازم است که یاتاقان تعویض شود. وقتی بعد از گذشت 10 سال یا پیمودن مسافتی بالای 100 هزار کیلومتر موتور را برای تعمیر اساسی باز می کنید بهر حال بهتر است یاتاقانها تعویض شوند.