اقتصاد ونزوئلا

ونزوئلا با جمعیتی حدود 30 میلیون نفر، از لحاظ اقتصادی در رده ی سی و هشتمین اقتصاد بزرگ جهان بر مبنای GDP قرار دارد.

در سال 2008 میلادی تولید ناخالص داخلی این کشور بر اساس برابری قدرت خرید 9/357 میلیارد دلار بوده است. اقتصاد این کشور متکی به نفت و گاز است. این کشور پنجمین صادر کننده­ی نفت خام و سومین تولید کننده ی نفت اوپک است.

نقش دولت در اقتصاد ونزوئلا بسیار پر رنگ است. بیشتر فعالیت هایی که پیش از روی کار آمدن سیستم سوسیالیستی در سال 1999 در دست بخش خصوصی بود، ملی گردید و اقتصاد دولتی فربه تر گردید. کلیه صنایع سنگین و بنگاه های اصلی در بخش های نفت و گاز، فولاد، سیمان، تولید و پخش مواد غذایی، مخابرات و برق همگی در دست دولت می باشد.

دولت قراردادهای جدید نفت و گاز را با چندین شرکت آسیایی، اروپایی و آمریکایی امضا کرده و توان کنترل خود بر صنایع را افزایش داده است. از این رو، آمادگی دولت در زمینه های سرمایه گذاری، سرمایه گذاری مجدد، قیمت گذاری و بازاریابی افزایش یافته است.

در ابتدای سال های روی کارآمدن سیستم سویالیستی رشد مالکیت های دولتی موجب جاری شدن درآمدهای بیشتر به خزانه دولت فدرال شده و در پی آن حجم سرمایه گذاری های مولد نیز افزایش یافته است اما به تدریج با انباشت نیروی کار در صنایع، ایجاد قوانین شدید حمایت از کارگر بهره وری روی افول نهاد و سطح تولیدات کارخانجات دولتی به پیش از دوران سوسیالیست نزول پیدا هرچند تعدا نیروهای شاغل به چند برابر در این صنایع افزایش یافته بود.

دولت یک پروژه­ی بزرگ و بلندمدت را در زمینه ی ایجاد تنوع اقتصادی و به ویژه خودکفایی در مواد غذایی راه اندازی کرده است. در همین راستا سرمایه گذاری های کلیدی و مهمی برای تبدیل مواد خام نفتی به محصولات درآمدزا مانند کودهای شیمیایی و پلاستیک انجام شده که البته هنوز پیشرفت و رشد آن آهنگ کندی دارد.

طی 5 سال گذشته تولید نفت ونزوئلا از 2.5 میلیون بشکه در روز به دلیل فرسوده شدن چاههای نفت به 2.1 میلیون بشکه در روز کاهش یافته است. عمده نفت تولیدی ونزوئلا نفت فوق سنگین است که میانگین قیمت استخراج هر بشکه نفت و رساندن آن به پایانه های صادراتی در حدود 15 دلار می باشد.

بخش صنعت و معدن
بخش صنعت و معدن ونزوئلا 3/33 درصد تولید ناخالص داخلی این کشور را تشکیل داده و 21.8 درصد نیروی کار در آن مشغول فعالیت هستند. نرخ رشد تولید صنعتی ونزوئلا از سال 2014 رو به افول نهاد و از منفی 4% به منفی 8% در سال 2015 و منفی 8.5% در سال گذشته رسید با توجه با افزایش قیمت نفت در سال 2017 پیش بینی می شود رشد تولیدات صنعتی ونزوئلا به مثبت 4% در سال پیش روی برسد. صنایع عمده این کشور شامل موارد زیر است:

• نفت.
• مصالح ساختمانی.
• صنایع غذایی.
• پارچه ­­بافی و پوشاک.
• چوب.
• لاستیک.
• سنگ آهن و معدن.
• فولاد.
• آلومینیوم.
• مونتاژ وسایل موتوری.

شرکت نفت ونزوئلا که یک شرکت 100% دولتی است، اکتشاف، پالایش و صادرات نفت و هم چنین اکتشاف و تولید گاز طبیعی را انجام می دهد.

ونزوئلا روزانه در حدود 1.8 میلیون بشکه نفت صادر می کند که 79% آن نفت خام و 21% باقی مانده فرآورده های نفتی است. شرکت نفت ونزوئلا، دارای سه مجموعه پالایشگاه به نام سیتگو در سه ایالت از ایالت های امریکا با ظرفیت پالایش 730 هزار بشکه نفت در روز می باشد. ونزوئلا چهارمین تولیدکننده ی سیمان در آمریکای جنوبی پس از برزیل، مکزیک و کلمبیا است. شرکت سمکس با تولید بیش از پنجاه درصد سیمان ونزوئلا، بزرگ ترین تولیدکننده ی سیمان در این کشور است.

دومین و بزرگ ترین شرکت تولید سیمان ونزوئلا، شرکت سیمان سروآسول در استان ماتورین با ظرفیت تولید یک میلیون تن سیمان است که با تکنولوژی آلمان توسط مهندسان ایرانی احداث گردیده است.

در زمینه ی زغال سنگ، ونزوئلا در آمریکای جنوبی رتبه دوم را پس از کلمبیا دارد. این کشوراز دهه ی 1990 تولیدکننده ی بین المللی زغال سنگ، آهن، استیل، آلومینیوم، طلا و دیگر مواد معدنی بوده است.

تولید طلا نیز در سال های گذشته افزایش یافته که یکی از دلایل این افزایش، تولید بالای سنگ معدن در این کشور است. بزرگ ترین تولیدکننده ی طلا در ونزوئلا شرکت هکلا است. شرکت گلدن رزرو کانادا در حال مذاکره برای استحصال طلا در ونزوئلا با سرمایه گذاری 4 میلیارد دلاری می باشد.

بخش کشاورزی
کشاورزی ونزوئلا در حدود 6/3 درصد تولید ناخالص داخلی این کشور را تشکیل می دهد. بیش از 7.3 درصد نیروی کار این کشور در بخش کشاورزی مشغول به فعالیت هستند.

تا پیش از روی کار آمدن سیستم سوسیالیستی ونزوئلا تأمین کننده بخش عمده بازار مصرف داخلی خود بود، دلارهای نفتی طی دهه گذشته عرصه بر کشاورزان و دامداران به قدری تنگ نمود که کشاورزان دست از کشت و کار خویش کشیدند و راهی شهرها شدند و ونزوئولا به بازار محصولات کشاورزی برزیل، آرژانتین، اروگوئه و سایر کشورهای امریکا جنوبی تبدیل گردید.

زمین های کشاورزی نزدیک به یک چهارم خاک ونزوئلا را تشکیل داده اند. این کشور بیشتر برنج، ذرت، میوه های گرمسیری و گوشت گاو و خوک صادر می کرد اما طی چند سال گذشتهبه وارد کننده برنج سورینام و اروگوئه، گوشت بزریلی، لبنیات اروگوئه ای تبدیل شد. با مواجه شدن دولت با کمبود ارز سیاست ها در حال تغییر و بها دادن به تولید داخلی است و روند جایگزینی واردات با تولیدات داخلی در حال شگل گیری است. برخی از محصولات باغی و کشاورزی ونزوئلا عبارتند از: ذرت، برنج، نیشکر، موز، قهوه ی سبز، تنباکو، کاکائو.

در خصوص سه کالای نخست دولت بخشی از نیاز خود را بسته به میزان محصول داخلی وارد می کند طی دو سال گذشته (2015 و 2016) که ونزوئلا متأثر از پدیده خشکسالی ال نینیو بود در برخی از اقلام بیش از نیمی از نیاز داخلی را از واردات تأمین می نمود.

بخش خدمات
بخش خدمات با 1/63 درصد تولید ناخالص داخلی، بزرگ­ترین بخش اقتصاد ونزوئلا را تشکیل می دهد. بخش خدمات 71 درصد نیروی کار این کشور را در اختیار دارد.

دولت ونزوئلا محدودیت هایی را در برخی از بخش های خدماتی ایجاد کرده است. اتباع دیگر کشورها در صورت تمایل به اشتغال در بسیاری از کسب و کارها مانند مهندسی، معماری، مشاوره ی اقتصادی و بازرگانی، حسابداری، وکالت، پزشکی، روزنامه نگاری و دامپزشکی، باید مدرک دانش آموختگی خود را از دانشگاه های ونزوئلا دریافت کرده باشند. اتباع خارجی اگر چنین مدرکی نداشته باشند، باید مدارک خود را توسط دانشگاه های این کشور تایید کنند. این امر در صورت وجود موافقت نامه میان ونزوئلا و کشور متبوع خارجی امکان پذیر است.

جمعیت
ونزوئلا دارای گروه­های قومی گوناگونی است. جمعیت این کشور در سال 2016 میلادی نزدیک به 31 میلیون نفر بوده است. ونزوئلا ششمین کشور پرجمعیت آمریکای جنوبی است و نزدیک به 85 درصد جمعیت در شهرها زندگی می کنند. نیمی از خاک ونزوئلا در جنوب رود اوریناکو قرار گرفته و این منطقه تنها پنج درصد از مردم کشور را در خود جای داده است.