بورس ارز تلاطم را از بازار حذف می کند؟

در این بازار صادرکنندگان می توانند براساس عرضه و تقاضا ارز خود را به راحتی بفروشند و از سوی دیگر واردکنندگان، واحدهای تولیدی و... می توانند ارز مورد نیاز خود را تامین و خریداری کنند.

مسئولان بانک مرکزی این روزها همه هم و غم خود را روی کنترل ارز و کاهش نوسانات ارزی و ثبات ارزی متمرکز کرده اند و همین تلاش هاست که باعث شده قیمت انواع ارزها به خصوص دلار و یورو کنترل و کاهش پیدا کند و حتی به کانال 11 هزار تومان برسد. این تلاش ها تا جایی اثرگذار بوده است که هفته گذشته و برای چند روز قیمت نرخ ارز بانکی با ارز آزاد برابر شد و عملا بسیاری از روزنامه ها تیتر خود را به « یکسان سازی نرخ ارز» اختصاص دادند. باتوجه به شرایط پیش آمده، مسئولان بانک مرکزی در گام بعدی برای ایجاد ثبات در بازار ارز به دنبال راه اندازی «بازار متشکل ارزی» یا همان « بورس ارز» هستند. بازار متشکل ارزی در واقع یک بورس است که سازوکار به شکلی در آن طراحی شده است که خرده فروشی و عمده فروشی را در بر می گیرد. این طرح قبلا نیز در مقطعی در قالب یکسان سازی نرزخ ارز در دولت دهم اجرایی شده بود. بازی گران اصلی این سامانه را در واقع صرافی ها و بانک ها تشکیل می دهند و صادرکنندگان، واردکنندگان و متقاضیان خرید و فروش ارز در آن فعالیت می کنند. طبق اعلام مسئولان بانک مرکزی بازار متشکل ارزی از حدود 10 روز دیگر و بعد از عید قربان با فعالیت 100 صرافی مجاز شروع خواهد شد. طبق اعلام مسئولان بانک مرکزی یکی از ویژگی های این بازار این است که می تواند به ثبات بازار و ایجاد چارچوب های مشخصی ختم شود و بخشی از محدودیت ها و عدم شفافیت های کنونی را بر طرف کند. برای مثال در این بازار صادرکنندگان می توانند براساس عرضه و تقاضا ارز خود را به راحتی بفروشند و از سوی دیگر واردکنندگان، واحدهای تولیدی و... می توانند ارز مورد نیاز خود را تامین و خریداری کنند. البته در این بین کارشناسان معتقدند مسئولان بانک مرکزی نباید با راه اندازی بازار متشکل ارزی امید چندانی به کاهش شدید قیمت ارز داشته باشند زیرا این بازار روی کف قیمت اثر چندانی نخواهد داشت و بیشتر به ثبات بازار و کاهش تلاطم های ارزی کمک می کند. به نظر می رسد هم اکنون راه اندازی بازار متشکل ارزی مهم ترین برنامه دولت برای مهار تلاطم های بازار ارز، کنار زدن بازار دبی امارات و سلیمانیه عراق در تعیین قیمت ارز و به حاشیه راندن معاملات کف خیابان باشد. اما مهم ترین نکاتی که درباره این بازار وجود دارد چیست؟

1. بازار متشکل ارزی می تواند به شفافیت در بازار ارز و سامان دهی این بازار و همچنین کنترل فضای دلالان در معاملات ارزی و کف خیابان منجر شود.
2. هم اکنون بازار دبی و سلیمانیه عراق به عنوان مراجع مهم تعیین قیمت دلار و ارز در داخل کشور به شمار می روند ولی با راه اندازی بازار متشکل ارزی یا همان بورس ارز عملا اثرگذاری آن بازارها به شدت کاهش پیدا می کند.
3.  بازیگران اصلی بازار متشکل شامل بانک مرکزی، بانک ها و صرافی های دارای مجوز می شوند. همچنین بعد از راه اندازی این بازار عملا امکان کنترل صرافی های غیرمجاز و... به وجود خواهد آمد.
4.  در بازار متشکل ارزی فعلا امکانی برای خرید و فروش جزئی ارز از سوی افراد حقیقی وجود ندارد.
5.  قرار است در بازار متشکل ارزی معاملات با اسکناس و نقد انجام شود بر این اساس صادرکنندگان و دارندگان ارز می توانند از طریق صرافی ها برای فروش، نرخ مورد نظر خود را در سامانه بازار متشکل به ثبت برسانند.
6.  بازار متشکل جایگزین سامانه نیما نیست.
7.  بازار متشکل ارزی کار خود را با دو یا سه ارز؛ دلار، یورو و درهم شروع خواهد کرد و قرار است به مرور زمان تعداد این ارزها افزایش پیدا کند.
8.  سهامداران اصلی بازار متشکل، شامل کانون صرافان، کانون بانک های دولتی، کانون بانک های خصوصی و فرابورس هستند.
9.  طبق اعلام مسئولان بانک مرکزی نرخ ها در بازار متشکل ارزی بر اساس عرضه و تقاضا و نظر کارشناسی تعیین خواهد شده.
10.  طبق اعلام مسئولان بازار متشکل ارزی اگر عرضه ارز بیش از تقاضا و نیاز بازار باشد، بانک ها وارد شده و آن را خریداری می کنند.