بازار صادراتی مس ایران

عنصر مس بیست و چهارمین عنصر فرآوان پوسته زمین وفراوانی آن در پوسته زمین 01/0 درصد است. این عنصر از مهم ترین عناصر فلزی غیرآهنی بوده و به علت ویژگی های خاص از جمله هدایت الکتریکی و حرارتی بالا، شکل پذیری، چکش خواری ومقاومت در برابر خوردگی بعد از آهن و آلومینیوم سومین فلز پرمصرف در صنعت امروزی محسوب می‌گردد.

بنابراین گزارش، مهم ترین کانسارهای این فلز شامل کانسارهای پروفیری، ماگمانی، کانسارهای با سنگ میزبان رسوبی، کانسارهای نوع ماسیوسولفاید و نوع اسکارن می باشد. کشورمان به دلیل وضعیت زمین شناسی خاص از ذخایر فراوان مس از جمله در امتداد کمر بند آتشفشانی شمال غرب جنوب شرق برخوردار است. عمده ذخایر ایران از نوع پورفیری و رگه ای می‌باشد.

این گزارش می افزاید: ذخایر قطعی مس کشور حدود 2 میلیارد تن برآورد شده است که با مد نظر قراردادن عیار محتوای مس در این ذخایر، مس محتوای موجود حدود 18 میلیون تن برآورد شده است که در مقیاس جهانی حدود 4 درصد ذخایر مس جهان را شامل می شود. تعداد معادن مس کشور درحال حاضر 39 معدن شامل: کرمان 14 معدن، زنجان 5 معدن، آذربایجان شرقی 4معدن، قزوین، سمنان، خراسان رضوی 3 معدن، خراسان جنوبی، یزد، قم، مرکزی، فارس، سیستان و بلوچستان و تهران هرکدام یک معدن می باشد. از معادن فوق الذکر17 معدن در کشور فعال که بزرگ ترین آنها شامل معدن مس سرچشمه با ذخیره قطعی 826 میلیون تن، مس سونگون 440 میلیون تن، مس میدوک 144 میلیون تن می باشد که مجموع تولید معادن فعال مس در سال 1389 برابر873/663/37 تن ماده معدنی بوده است.

بنابراین گزارش، با افزایش حجم مبادلات تجاری و اقتصادی ایران با سایر کشورها؛ صنعت مس کشورمان نیز رشد قابل توجهی داشته است تا جایی که این صنعت در مسیر صادرات 2 میلیارد دلاری گام برمی دارد. ایرنا در این زمینه گزارش داده است که: "بر پایه پیش بینی ها، صنعت مس در قالب برنامه ششم توسعه می تواند در مسیر صادرات 2 میلیارد دلاری گام بردارد. بر پایه آمارهای موجود، ذخایر شناسایی شده مس ایران نزدیک دو میلیارد تن برآورد می شود. البته مطالعات میدانی دستگاه های ذیربط میزان ذخیره را بیش از این میزان ذکر می کنند و حتی رقم غیررسمی چهار میلیارد تن نیز مطرح شده اما تاکنون مرجع رسمی بر آن مهر تایید نزده است.

آمارهای گمرکی نشان می دهد چین، ترکیه و عراق تا سال 1393 مهم ترین شریکان تجاری ایران در زمینه واردات مس خام بودند. در بخش مصنوعات مسی نیز ترکیه، امارات متحده عربی و هند، سه کشوری محسوب می شوند که گوی سبقت را از دیگران ربوده اند. افزون بر کشورهای همسایه، خاورمیانه و آسیا، مشتریانی از قاره اقیانوسیه شامل استرالیا، آفریقا، آمریکا شامل کانادا و اروپا شامل فرانسه، ایتالیا، آلمان و بوسنی وهرزگوین در بخش مصنوعات مسی جذب بازار ایران شده‌اند.

یادآور می شود: پژوهش ها نشان می دهند، ایران روی کمربند مس جهانی قرار دارد که از جنوب شرقی کشور آغاز شده تا شمال غربی و نواحی آذربایجان ادامه می یابد. بزرگ ترین کمربند مس شناخته شده ایران همراه با زون ولکانیکی پلوتونیکی، کمربند قلعه دختر در ارومیه است. کانسار مس پورمیزی سرچشمه نیز بزرگ ترین معدن مس ایران و ازجمله معادن مهم مس دنیا محسوب می شود. روی کمربند ولکانیکی پلوتونیکی قلعه دختر در ارومیه، علاوه بر سرچشمه، چند منطقه دیگر با کانی سازی مس پورمیزی شناسایی و در درست مطالعه است. چهارگنبد، تخت، بهر آلمان، سونگون، بالوچه، آستامال، بارملک و کیقال از جمله مهم ترین این مناطق هستند. کانی سازی نوع ماسیوسولفید نیز در منطقه سبزوار خراسان، چهل کوره سیستان و بلوچستان، پلنگی و چاه مسی کرمان یافت می‌شود.