نحوه محاسبه بیمه شخص ثالث

بیمه مرکزی، حق بیمه شخص ثالث 99 را اعلام می کند:
در سال 1347قانون بیمه شخص ثالث برای اولین بار تصویب و اجباری شد؛ پس از آن، آیین نامه ای با تعرفه بیمه شخص ثالث انواع خودرو ابلاغ شد. در تعرفه سال 1347 قدرت موتور بر اساس اسب بخار مد نظر بود و تعرفه حق بیمه انواع خودروها بر اساس آن تعیین می شد؛ اما در سال های بعد به جای اسب بخار، معیارهای دیگری از جمله میزان دیه و تعداد سیلندر خودرو مورد توجه قرار گرفت.

حق بیمه شخص ثالث و میزان پوشش مالی و بدنی بر اساس دیه کامل یک انسان در ماه حرام است. ماده 15 قانون مجازات اسلامی در تعریف دیه می گوید: دیه، مالی است که از طرف شارع برای جنایت تعیین شده است.

ماده 294 همین قانون در تکمیل این تعریف گفته است:
دیه، مالی است که به سبب جنایت بر نفس یا عضو، به فرد خسارت دیده یا به بازماندگان او داده می شود. میزان دیه در دین اسلام، برای مرد و زن مسلمان و مردان و زنان سایر دین های آسمانی متفاوت است.

قوه قضائیه، در ابتدای هر سال، میزان دیه کامل انسان را در ماه حرام اعلام می کند؛ برای مثال، دیه سال 1398 در ماه های عادی و غیرحرام 270 میلیون تومان بود که در سال 1399 نسبت به سال قبل رشد 20 درصدی را تجربه کرد ودیه کامل در ماه غیرحرام و عادی به 330 میلیون تومان و در ماه های حرام 440 میلیون تومان (دیه ماه غیرحرام+ یک سوم مبلغ آن) رسید. چهار ماه ( ذی القعده، ذی الحجه، محرم و رجب ماه های حرام در تقویم قمری) به شمار می آیند؛ به این صورت که میزان دیه شخص فوت شده در حادثه رانندگی برحسب مبالغ مذکور تعیین می گردد.

بر همین اساس، هر ساله، بیمه مرکزی حداقل و حداکثر حق بیمه شخص ثالث را بر اساس نرخ دیه و تعداد سیلندر وسیله نقلیه به شرکت های بیمه اعلام می کند. حداقل پوشش بیمه شخص ثالث، معادل یک چهلم (یا 2٫5 درصد) دیه ماه حرام است. بر همین اساس، حداقل پوشش مالی دیه شخص ثالث در سال 1399، 11میلیون تومان تعیین شد.. البته در صورتی این میزان حق بیمه پرداخت می گردد که:

 چگونه بیمه شخص ثالث اقساطی بخریم:

• سقف میزان خسارت مالی وارده 11میلیون تومان باشد.
• حادثه خسارت جانی به دنبال نداشته باشد.
• هر دو طرف حادثه گواهینامه داشته باشند.

اما در باره حداکثر پوشش بیمه شخص ثالث باید بدانیم که این بیمه نامه هم تعهدات مالی دارد و هم تعهدات جانی، پس این سوال را باید به دو صورت جواب داد:

 برای تعهدات مالی:
سقف پوشش بیمه شرکت های بیمه گر مختلف، متفاوت است ولی بیمه گزاران می توانند در ازای پرداخت بیشتر، سقف پوشش های بیمه را نیز افزایش دهند.
برای تعهدات جانی:
حداکثر پوشش بیمه شخص ثالث معادل مبلغ دیه در ماه حرام است.

قیمت بیمه شخص ثالث سال 99:
با توجه به این که نرخ دیه در سال 99 حدود 22% بیشتر از سال 98 شده، بنابراین با تصمیم بانک مرکزی، نرخ بیمه شخص ثالث سال 99 حدود 25% نسبت به سال گذشته افزایش یافته و مطابق جداول زیر محاسبه می‌شود.

1.  تعرفه آمبولانس، وسایل نقلیه حمل خون و حمل وسایل رادیولوژی و همچنین آتش نشانی مانند وسایل نقلیه مشابه محاسبه می شود.
2.  اخذ الحاقیه افزایش تعهدات بدنی بیمه شخص ثالث برای کلیه بیمه نامه های صادرشده قبلی منتفی است.
3.  در صورت صدور بیمه نامه در ابتدای سال جدید، نیازی به گرفتن الحاقیه نیست.
4.  اگر برای جبران خسارتهای مالی، مایل به افزایش تعهد مالی هستید، شرکت بیمه گر باید با دریافت حق بیمه مربوطه، الحاقیه را صادر کند.
5.  مالیات ارزش افزوده، به حق بیمه های جدول زیر، افزوده می شود.
6.  طبق قانون جدید، سابقه رانندگی پرخطر و نمره منفی نیز در تعیین حق بیمه تأثیر دارد.
7.  طبق جدول زیر، قیمت خودرو ملاکی برای تعیین حق بیمه نیست.
8. حق بیمه وسایل نقلیه سواری با کاربری آژانس، تاکسی، کرایه و مسافرکش شخصی درون شهری، 10% بیشتر از سایر وسایل نقلیه مشابه است.

حق بیمه برای وسایل نقلیه سواری با کاربری سواری کرایه و مسافرکش شخصی برون شهری، 20% بیشتر از وسایل نقلیه مشابه است.

حق بیمه سالیانه نوع وسیله:

• 1٫4 میلیون تومان کمتر از 4 سیلندر
• 1٫6 میلیون تومان پیکان، پراید، سمند
• 1٫9 میلیون تومان سایر 4 سیلندرها
• 2٫2 میلیون بیش از 4 سیلندر

حق بیمه موتورسیکلت در سال 99:

• 351 هزار تومان گازی.
• 428 هزار تومان دنده ای یک سیلندر.
• 471 هزار تومان دو سیلندر و بیشتر.
• 506 هزار تومان دنده ای سه چرخ یا سایدکار.

قیمت بیمه خودروهای باری در سال 99:

• اگر وسیله نقلیه بارکش برای حمل (مواد منفجره) به کار برود، به حق بیمه آن 50% به حق بیمه آن اضافه می شود.
• اگر وسیله نقلیه برای حمل «مواد سوختنی مایع و گازی شکل» به کار برود، به حق بیمه آن 25% اضافه می‌شود.
• حق بیمه ماشین آلات کشاورزی، 30% کمتر از ماشین آلات راه سازی و ساختمانی تعیین شده است.

حق بیمه سالیانه ظرفیت بارگیری:

• 1٫7 میلیون تومان تا یک تن.
• 2 میلیون تومان 1 تا 3 تن.
• 2٫6 میلیون تومان 3 تا 5 تن.
• 3٫3 میلیون تومان 5 تا 10 تن.
• 3٫9 میلیون تومان 10 تا 20 تن.
• 4٫1 میلیون تومان بیشتر از 20 تن.
• حق بیمه سالیانه سایر وسایل نقلیه.
• 725 هزار تومان کشاورزی.
• 1 میلیون تومان راهسازی و ساختمانی.
• 1٫6 میلیون تومان حمل زباله و خیابان پاک کن ها.

قیمت بیمه خودروهای اتوکار در سال 99:
خودروهای اتوکار دربرگیرنده مدلهای استیشن، ون، مینی بوس و اتوبوس هستند.

وسایل نقلیه عمومی شهری برای حمل مسافر و با ظرفیت بیش از 6 نفر تخفیف 50 درصدی دارند.
در مینی بوس ها راننده و در اتوبوس ها هم راننده و هم کمک راننده در تعداد نفرات لحاظ می شود.

حق بیمه سالیانه نوع وسیله:

• 4 میلیون تومان 7 نفره( با راننده).
• 4٫1 میلیون تومان 9 نفره( با راننده).
• 4٫2 میلیون تومان ون 10 نفره (با راننده).
• 5٫1 میلیون تومان مینی بوس 16نفره(با راننده).
• 5٫3 میلیون تومان مینی بوس 21 نفره( با راننده).
• 7٫9 میلیون تومان اتوبوس 27 نفره( با راننده و کمک).
• 9٫9 میلیون تومان اتوبوس 40 نفره (با راننده و کمک).
• 10٫6 میلیون تومان اتوبوس 44 نفره(با راننده و کمک).

تخفیف عدم خسارت که در بیمه نامه به صورت (ت ع خ) نوشته می شود، تخفیفی است که به نسبت تعداد سال هایی که بیمه گزار از بیمه شخص ثالث استفاده نکرده باشد، به او تعلق می گیرد؛ برای مثال اگر شخصی یک سال از بیمه شخص ثالث خود استفاده نکرده باشد یا به عبارت دیگر، یک سال در تصادفی مقصر شناخته نشده باشد، برای تمدید بیمه شخص ثالث خود در سال آینده، مشمول 10 درصد تخفیف می‌شود و به همین صورت، با افزایش تعداد سال های استفاده نکردن از بیمه شخص ثالث و نداشتن خسارت، درصد تخفیف بیمه اش نیز افزایش می یابد تا جایی که اگر بر فرض شخصی 9 سال خسارتی نداشته باشد، می تواند خودروی خود را با تخفیف 70 درصدی بیمه شخص ثالث کند. در جدول زیر میزان تخفیف ها به نسبت سال های نداشتن خسارت نوشته شده است.

تخفیف عدم خسارت سال اول سال دوم سال سوم سال چهارم سال پنجم سال ششم سال هفتم سال هشتم سال نهم به بعد (میزان تخفیف %5 %10 %15 %20 %30 %40 %50 %60 %70)

کاربری خودرو:
کاربری خودرو، میزان ریسک خودرو را برای رخ دادن حادثه و نیز میزان هزینه را در حادثه رانندگی تعیین می‌کند؛ برای مثال تاکسی ها یا خودروهای آموزش رانندگی، به علت نوع کاربری شان، بیشتر در معرض حوادث رانندگی هستند و بیمه گزاران این خودروها، باید حق بیمه شخص ثالث بیشتری پرداخت کنند؛

تاکسی ها باید %20 حق بیمه بیشتر و خودروهای آموزش رانندگی باید %15 حق بیمه بیشتر پرداخت کنند. خودروهای دیگری چون خودروهای صنعتی، آمبولانس، حمل خون، آتش نشانی، بارکش، عمومی، سازمانی و… نیز از کاربری های خاص محسوب می شوند و باید حق بیمه بیشتری به نسبت خودروهای دیگر پرداخت کنند. لازم به ذکر است وسایل نقلیه ای که بیشتر از 15 سال قدمت داشته باشند، به ازای هر سال کهنگی، 2 درصد به حق بیمه آن ها اضافه می شود.

جریمه دیرکرد بیمه شخص ثالث:
همان طور که نداشتن خسارت موجب تخفیف در مبلغ بیمه شخص ثالث می شود، جریمه دیرکرد آن، موجب افزایش حق بیمه می شود. بیمه شخص ثالث در ایران برای تمام دارندگان وسایل نقلیه اجباری است و در صورتی که وقفه ای در تمدید بیمه شخص ثالث پدید آید، به صورت روزشمار مبلغی به حق بیمه اضافه می‌شود که برای خودروهای مختلف متفاوت است. در مدتی که تاریخ انقضای بیمه شخص ثالث، گذشته باشد اگر حادثه ای (مالی یا جانی) رخ دهد، بیمه موظف به پوشش آن نیست و خود شخص باید خسارت را پرداخت کند.

جریمه دیرکرد بیمه شخص ثالث به ازای هر روز برابر است با حق بیمه کامل بدون تخفیف یک سال خودرو تقسیم بر 365؛ علاوه بر این، بابت هر روز دیرکرد، باید هزینه ای پرداخت شود که در جدول زیر آمده است.

ناگفته نماند جریمه دیرکرد به صورت روزشمار تنها تا 365 روز محاسبه و اعمال می شود؛ به این معنا که بعد از یک سال به میزان جریمه افزوده نمی شود و برای مثال جریمه دیرکرد یک سال با دو سال فرقی ندارد.

میزان جریمه دیرکرد، تأثیری بر تخفیف های خودرو ندارد و تخفیف های عدم خسارت به قوت خود باقی است.

• برای خودروهای تیپ پراید و پیکان 2470تومان روزانه.
• برای خودروهای تیپ پژو و سمند 2900تومان روزانه.
• برای خودروهای بارکش تا 1 تن 2550تومان روزانه.
• برای خودروهای بارکش تا 3 تن 3750 تومان روزانه.

لازم به ذکر است، اگر خودرو به سرقت برود یا در پارکینک راهنمایی و رانندگی توقیف شود، در این مدت، صاحب خودروی سرقت یا توقیف شده، ملزم به پرداخت جریمه دیرکرد نخواهد بود. شخص بیمه گزار می تواند با بردن نامه رفع توقیف به شرکت بیمه یا گرفتن گواهی از کلانتری با موضوع سرقت (با مشخصات خودرو و تاریخ به سرقت رفتن) و ارائه گواهی به شرکت بیمه، از پردظاخت جریمه معاف شود.

میزان پوشش مالی:
پوشش به معنای تعهد مالی شرکت بیمه است در مقابل بیمه گزار. چنان که گفته شد، حداقل پوشش مالی تعیین شده از جانب بیمه مرکزی در سال 1397، 7 میلیون و 700 هزار تومان و حداکثر آن تا 30 میلیون تومان قابل خریداری است؛ اما بیمه گزار می تواند با پرداخت حق بیمه بیشتر، پوشش مالی بیشتری دریافت کند؛

برای مثال اگر خسارت وارد شده به زیان دیده در حادثه رانندگی 9 میلیون تومان باشد و فرد مقصر حداقل میزان پوشش مالی را یعنی 7 میلیون و 700 هزار تومان داشته باشد، باید باقی مانده خسارت وارد شده را یعنیمانده مم 1 میلیون و 300 هزار تومان، شخصاً پرداخت کند؛ در صورتی که اگر حق بیمه بیشتری پرداخت کرده بود، دیگر لازم نبود ملزم به پرداخت هزینه ای به صورت شخصی شود.

تخفیف شرکت بیمه:
شرکت های بیمه می توانند در بازه قیمتی که بیمه مرکزی هر ساله به شرکت های بیمه ابلاغ می کند، مبلغی را که برایشان مطلوب است به عنوان حق بیمه به متقاضیان بیمه شخص ثالث اعلام کنند و در واقع، تفاوت قیمتی حق بیمه بین شرکت های بیمه از همین مورد نشئت می گیرد؛

چرا که بعضی از شرکت ها با اعمال تخفیف های مجاز، قیمت کمتری به بیمه گزاران پیشنهاد می دهند؛ البته حق بیمه دریافتی شرکت های بیمه از بیمه گزار، نباید از حداقل حق مبلغ بیمه ای که بیمه مرکزی اعلام کرده است، کمتر باشد.

مدت اعتبار بیمه نامه:
ممکن است مدت اعتبار بیمه نامه شخص ثالث از چند روز تا یک سال متغیر باشد. برخی از شرکت های بیمه، این نوع بیمه را به صورت روزشمار نیز ارائه می دهند؛ ولی خرید بیمه شخص ثالث به صورت سالانه صرفه اقتصادی بیشتری دارد؛ چرا که بیمه های کوتاه مدت برای شرکت های بیمه ریسک بیشتری دارند و به همین علت، با قیمت بیشتری ارائه می شوند.

در سال های قبل، مدت اعتبار بیمه شخص ثالث یک ساله بود تا اینکه این مسئله مطرح شد که اگر فردی قصد دارد وسیله خود را در چند ماه بفروشد، بیمه شخص ثالث یک ساله در واقع هزینه ای اضافی در بر‌خواهد داشت؛ به همین علت بیمه شخص ثالث کوتاه مدت ارائه شد. یکی از مزیت های بیمه شخص ثالث کوتاه مدت این است که مشکل اقساطی بودن خرید بیمه در آن حل شده است.

برخی از افراد، زمانی که می خواهند بیمه شخص ثالث یک ساله بخرند، مشکل پرداخت هزینه دارند و بیمه امکان پرداخت اقساطی را فراهم کرده است. زمانی که بیمه گزار اولین قسط را پرداخت می کند، نمایندگی بیمه به آن متعهد خواهد شد و حتی اگر پس از پرداخت اولین قسط، مشکلی برای بیمه گزار رخ بدهد، بیمه‌گر موظف است خسارت را جبران کند.

شرایط این بیمه نامه به شرح زیر است:

• این بیمه نامه به مدت 6 ماه و کمتر از یک سال اعتبار دارد و بیمه گزار مدت زمان آن را می تواند انتخاب کند؛
• نرخ حق بیمه شخص ثالث کوتاه مدت از بیمه شخص ثالث یک ساله حدود 10-5 درصد بیشتر است؛
• بیمه شخص ثالث کوتاه مدت به صورت روزشمار محاسبه نمی شود؛ بلکه برای بیمه های کوتاه مدت حق بیمه بر اساس جدول تعرفه کوتاه مدت محاسبه می شود؛

لازم به ذکر است اگر سابقه بیمه نامه کوتاه مدت تمدیدی کمتر از 270 روز باشد، در این حالت، بیمه نامه بدون اعمال تخفیف عدم خسارت یا حداکثر به میزان تخفیف مندرج در بیمه نامه برای بیمه گزار ارائه می‌شود.