تاریخچه صنعت خودرو سازی چین

تاریخچه صنعت خودروسازی چین عمدتاً ریشه در اتحاد جماهیر شوروی دارد (کارخانه ها و طراحی های خودروی ثبت شده، در دههٔ 1950 و با کمک اتحاد جماهیر شوروی بنیانگذاری شدند) و در 30 سال نخست تشکیل جمهوری دارای حجم پایینی بود؛ به طوری که حجم تولید خودرو در چین در این دوره از 100 تا 200 هزار دستگاه در سال تجاوز نمی کرد. از اوایل دههٔ 1990 این صنعت به سرعت توسعه یافت. ظرفیت تولید سالانهٔ اتومبیل در چین در ابتدا از مرز یک میلیون دستگاه در سال 1992 عبور کرد. تا سال 2000 کشور چین سالانه دو میلیون دستگاه خودرو تولید می کرد. پس از ورود چین به سازمان تجارت جهانی (WTO) در سال 2001، روند توسعهٔ بازار خودرو شتاب بیشتری گرفت. در میان سال های 2002 تا 2007 بازار خودروی ملی چین به طور میانگین به میزان 21 درصد، یا به عبارت دیگر معادل یک میلیون دستگاه به ازای هر سال رشد کرد.چین در سال 2009 مجموعاً 13٫79 میلیون وسیلهٔ نقلیه تولید کرد، که از این تعداد، 8 میلیون دستگاه خودروی سواری و 3٫41 میلیون دستگاه آن ها وسیله نقلیه تجاری بودند. چین با این حجم تولید موفق شد از ایالات متحده پیشی گرفته و به بزرگ ترین تولیدکنندهٔ خودروی جهان بر پایهٔ حجم تولید بدل شود. در سال 2010 هم میزان فروش و هم میزان تولید خودروی چین از مرز 18 میلیون دستگاه گذشت که از میان آن ها 13٫76 میلیون دستگاه را خودروهای سواری تشکیل می دادند. این تعداد، چه در زمینهٔ تولید و چه در زمینهٔ فروش، بیشترین رقم ثبت شده توسط یک کشور در تاریخ صنعت خودروسازی جهان بود.در سال 2014 مجموع تولید خودرو در چین به رقم 23٫72 میلیون دستگاه رسید که معادل 26٪ از کل حجم تولید خودرو در جهان بود.

1928 تا 1949
نخستین وسیله نقلیهٔ موتوری ساخت چین یک کامیون بود که مینگ شنگ نام داشت. این کامیون توسط دانیل اف. مایرز طراحی شده بود و در زرادخانهٔ ساخت خمپاره اندازهای سنگرشکن لیائو نینگ واقع در شن یانگ ساخته شد. ساخت پیش نمونهٔ این خودرو در 31 مهٔ 1931 به اتمام رسید و به ژانگ زیلینگ تحویل داده شد. پیش از آغاز تولید، کارخانهٔ تولیدکننده به واسطهٔ حمله ژاپنی ها بمباران شد و تولید این خودرو هرگز آغاز نشد. یک ژنرال چینی با نام یانگ هوچنگ، تانگ ژونگ مینگ مخترع را به ساخت یک موتور خودرو که با استفاده از زغال سنگ کار می کرد تشویق کرد. تانگ در سال 1932 شرکت ماشین آلات چونگ مینگ را جهت تولید این موتورها در شانگهای بنیان گذاری کرد. خودروهایی که به موتور مبتنی بر سوخت زغال سنگ مجهز بودند، به علت کمبود سوخت، عمدتاً در طول جنگ دوم چین و ژاپن در چین مورد استفاده قرار گرفتند.روغن تانگ نیز به عنوان جایگزینی برای سوخت های نفتی در طول جنگ مورد استفاده قرار گرفت.

1949 تا 1980
در دهه های 1950 و 1960 چندین کارخانهٔ مونتاژ خودرو در چین احداث شدند. این کارخانه ها شامل نانجینگ (امروزه با نام شرکت (گروه) نانجینگ اتومبیل)، شانگهای (امروزه با نام شرکت صنایع خودروسازی شانگهای)، جینان (شناخته شده با نام گروه کامیون سازی وظیفه سنگین ملی چین) و پکن (امروزه با نام شرکت هلدینگ صنایع خودروسازی پکن) بودند. نخستین خودروهای تولیدی چینی که نمونه هایی از یک کامیون با نام جیفانگ سی ای-30 بودند، در سال 1956 توسط فرست اتومبیل وورکس (فاو) تولید شدند. نخستین کامیون سبک 2٫5 تنی چینی (ان جی130) که بر پایهٔ کامیون روسی گاز-51 ساخته شده بود، در سال 1958 در نانجینگ تولید شد. شرکت نانجینگ اتومبیل ورکس، که قبلاً به عنوان بخش تأمین وسایل نقلیهٔ ارتش آزادی بخش خلق فعالیت می کرد، از سال 1958 تا 1987 به تولید کامیون می پرداخت و تا آن سال مجموعاً 161٬988 دستگاه کامیون تولید کرد. نخستین خودروهای تولیدی چین، خودروهایی نظیر دانگ فنگ سی ای71، هونگ چی سی ای72 و خودروی فنگ هوانگ، که بعداً با نام شانگهای اس اچ760 شناخته شد را شامل می شدند که تولید همگی آن ها از سال 1958 آغاز شد.

1980 تا 1990
صنعت ساخت خودروهای سواری تشکیل دهندهٔ بخش کوچکی از حجم تولید خودرو در طول سه دههٔ نخست شکل گیری اقتصاد جامعه گرای چین بود. تا سال 1985 مجموع خودروهای تولید شده در این کشور تنها به رقم 5٬200 دستگاه می رسید. برای اعلام این که تقاضا برای کالاهای مصرفی دیگر یک سوژهٔ سیاسی نبود، و همچنین برای تشویق به تقبل شخصی هزینه ها، همزمان با تبلیغات برای گشوده شدن بازار چین به روی تولیدکننده های خارجی، یک روایت خبری ساختگی دربارهٔ نخستین فرد روستایی چینی که صاحب یک خودروی شخصی می شد در سراسر جهان انتشار یافت. سان گویینگ که یک مرغ دار ساکن در حوالی پکن بود، به عنوان شخصی که با درآمد خود موفق شده بود یک خودروی تویوتا پابلیکای نقره ای را خریداری کند، در تبلیغات نشان داده شد. در حالی که مقالهٔ مذکور به طور وسیعی تقلبی بود (همسر گویینگ رانندگی کردن را بلد نبود، و شوهرش نیز در واقع یک مقام رسمی بود، و نه یک فرد روستایی)، این پیام به صورت بلند و رسایی به گوش همگان رسید. فروش خودرو به طور چشمگیری افزایش یافت؛ هرچند که تقریباً تمامی این خودروها توسط دان وِی ها خریداری شدند. (دان وی یا واحد کار - با وجود ماجرای سان گویینگ، مالکیت شخصی خودرو در آن زمان تقریباً ناشناخته بود.)

همچنان که تولید داخلی و بومی بسیار محدود بود، و با وجود تعرفهٔ واردات 260 درصدی برای وسایل نقلیهٔ خارجی، مجموع واردات به طرز چشمگیری رشد کرد. پیش از سال 1984، خودروها غالباً توسط اتحاد جماهیر شوروی به چین صادر می شده اند. در سال 1984 صادرات خودرو از ژاپن به چین هفت برابر بیشتر شد (از 10٬800 به 85٬000 دستگاه) و تا میانه های سال 1985، چین پس از ایالات متحده به دومین بازار بزرگ صادرات برای ژاپن بدل شد.[51] این کشور فقط در سال 1985 برای واردات بیش از 350٬000 خودرو حدود 3 میلیارد دلار هزینه کرد. سه شرکت تاکسیرانی به طور ویژه برای خرید خودروهای ژاپنی نظیر تویوتا کراون و نیسان بلوبرد اشتیاق نشان دادند.

از آنجا که این زیاده روی در هزینه کم کم به زیاندهی در تجارت منجر می شد، رهبران چین از طریق اقدام به نشر پروپاگاندا و همچنین محدود کردن دسترسی به مبادلات خارجی، این روند را متوقف کردند.در مارس 1985 تعرفهٔ گمرکی برای کالاهای وارداتی افزایش یافت و تعریف یک «مالیات نظارتی» نیز بعداً به آن اضافه شد. در سپتامبر 1985 تقریباً برای تمامی واردات وسایل نقلیه یک مهلت قانونی دو ساله اعمال شد.

1990 تاکنون
در 29 فوریه 2016 وزارت صنعت و فناوری اطلاعات چین 13 خودروسازی که برای دو سال متوالی موفق به برآورده کردن ارزیابی های اجباری تولید نشده بودند را تعطیل کرد. تعداد خودروها، ون ها، اتوبوس ها و کامیون های ثبت شده ای که در حال تردد در جاده های چین بودند در سال 2009 به 62 میلیون دستگاه رسید، که طبق اعلام ادارهٔ ترافیک وزارت امنیت عمومی، دو سوم از این تعداد را خودروهای سواری تشکیل می دهند. در آن زمان پیش بینی می شد که این تعداد تا سال 2020 به 200 میلیون دستگاه برسد. اما در واقع این تعداد تا مارس 2017 به 300٫3 میلیون خودروی ثبت شده رسیده بود.در یک گزارش تحلیل و بررسی که در سال 2018 توسط دانشگاه کالیفرنیا منتشر شد، پیش بینی شده است که تا حدود 419 میلیون خودرو تا سال 2022 در چین به ثبت خواهند رسید، و این میزان تا سال 2030 از 500 میلیون دستگاه گذر خواهد کرد.

بسیاری از خودروهای در حال تردد در جاده های کشور چین وارداتی هستند. به گفتهٔ انجمن تولیدکنندگان خودروی چین، این کشور در سال 2017 تعداد 1٫25 میلیون دستگاه خودرو وارد کرده است. با توجه به افزایش تعرفه های گمرکی از سوی ایالات متحده آمریکا و چین در ژوئیه 2018، پیش بینی شده بود که در اواخر سال 2018 و طول سال 2019، هم واردات خودرو به ایالات متحده، و هم فروش خودروهای ساخت ایالات متحده با کاهش روبرو شود.

حتی پیش از سال 2018 نیز تعداد زیادی از خودروهای وارداتی چین ساخت ایالات متحده نبودند. تا سال 2017، خودروسازان آمریکایی تقریباً 250٬000 خودرو در هر سال به چین صادر کردند، و حدود 50٬000 دستگاه خودرو نیز از چین به ایالات متحده وارد شد.

دولت چین هر سال تعداد خودروهایی با پیشرانه های مرسوم که اجازهٔ ثبت و دریافت پلاک کسب می کنند را محدودتر می کند. این عمل به خصوص در پکن، که زمان انتظار برای دریافت پلاک در آن در سال 2018 تقریباً معادل پنج سال بوده است، انجام می گیرد. در آن زمان هزینهٔ دریافت هر پلاک در پکن معادل 14٬300 دلار آمریکا بوده است؛ مبلغی که برای خریداری یک خودروی کوچک اقتصادی کافی است. در مقابل، روند ثبت و دریافت پلاک برای خودروهای برقی بسیار سریع انجام می پذیرد.

پرفروش ترین نشان های تجاری در چین
2017
طبق اعلام انجمن تولیدکنندگان خودروی چین (C.A.A.M)، خودروسازان در چین در سال 2017 تعداد 28٬226٬616 دستگاه خودروی سواری و تجاری سبک را به بازار عرضه کرده اند. فولکس واگن در این سال پرفروش ترین نشان تجاری باقی ماند و پس از آن نیز شرکت هوندا قرار گرفت. در سال 2017، شرکت جیلی به جایگاه سومین نشان تجاری پرفروش چین و پرفروش ترین نشان تجاری چینی در بازار این کشور دست یافت. برندهای کره ای و آمریکایی در این سال فروش بسیار کمی را تجربه کردند، شرکت هیوندای از میان 10 خودروساز برتر حاضر در بازار چین خارج شد و جنرال موتورز و فورد نیز هر دو در رده های پایین تری نسبت به برندهای داخلی قرار گرفتند. در جدول زیر تعداد خودروهای عرضه شده بر پایهٔ نشان تجاری درج شده است.

پرفروش ترین مدل خاص خودرو در سال 2017 خودروی مینی ون وولینگ هونگ گوانگ بوده است که با همکاری شرکت سایک-جی ام، که سابقاً با نام شرکت شانگهای جنرال موتورز شناخته می شد، ساخته شده است.در حقیقت پنج خودرو از میان 15 خودروی پرفروش چین ساخت شرکت سایک-جی ام بوده اند. در میان این 15 خودرو، سه مدل متعلق به فولکس واگن بوده است که یکی از آن ها مدل شماره دوی خودروی لاویدا بوده است.در عین حال چندین مدل از خودروهای شرکت های جیلی، گریت وال و شرکت خودروسازی گوانگ ژو (گاک) نیز در این فهرست حضور داشته اند.در میان 15 خودروی پرفروش چین، ردهٔ سوم متعلق به خودروی نیسان بلوبرد سیلفی/سیلفی، ردهٔ چهارم از آن هاوال اچ6، و ردهٔ پنجم نیز متعلق به فولکس واگن سانتانای جدید بوده است.